Jak w domu pobrać mocz u niemowląt do analizy - wyjaśnia pediatra

KIEDY POBIERAĆ MOCZ U MAŁEGO DZIECKA

Jest wiele sytuacji kiedy należy wykonać analizę moczu. Zawsze gdy zleci lekarz. Ale nie zawsze udamy się do lekarza. Wykonanie analizy moczu jest szczególnie ważne u niemowląt i małych dzieci. Maluchy nie powiedzą nam, że boli je brzuch, czują dyskomfort przy oddawaniu moczu czy, że piecze ich cewka moczowa. Nie zauważymy też, że dziecko oddaje częściej niż zwykle mocz u dzieci noszących jeszcze pieluchy. Dlatego szczególnie czujni musimy być przy istnieniu niepokojących objawów u najmłodszych dzieci. Każdorazowo gdy male dziecko gorączkuje, zwłaszcza przy braku objawów powodujących podwyższoną temperaturę jak kaszel czy katar, powinniśmy wykonać analizę moczu. Słabe przyrosty masy ciała u niemowląt po wykluczeniu niedożywienia, niepokój, niechęć do jedzenia, apatia to kolejne objawy, które powinny nas zobligować do wykonania analizy moczu. Nawracające stany podgorączkowe to koeljna sytuacja wymagająca wykluczenia infekcji w drogach moczowych. Pamiętam ze swojej praktyki mamę, która wykonała analizę moczu u swojego 6 miesięcznego synka po jednorazowym epizodzie podwyższonej temperatury do wartości około 38 stopni Celsjusza, która to gorączka szybko ustąpiła po lekach przeciwgorączkowych. I ku zdziwieniu tej mamy a potem lekarza nefrologa, analiza moczu była bardzo nieprawidłowa a przeprowadzona szczegółowa diagnostyka wykazała ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Badanie fizykalne u dzieci starszych i rozmowa z dzieckiem i rodzicami może zasugerować problem w obrębie układu moczowego. O wiele trudniej, wręcz prawie niemożliwe jest rozpoznanie zakażenia układu moczowego u dziecka małego, które nie mówi, nie współpracuje w czasie badania i nosi pieluchy. Dlatego należy być czujnym, szczególnie w przypadku małych dzieci, które jeszcze nie są w stanie powiedzieć co ich boli.

JAK POBRAĆ PRÓBKĘ NA BADANIE OGÓLNE MOCZU

Zasadą stosowaną u dorosłych i starszych dzieci jest pobranie moczu z tzw. strumienia środkowego. Tej zasady nie stosujemy u niemowląt. U niemowląt pobieramy mocz z CAŁEJ PRÓBKI. Kolejną zasadą stosowaną u starszych dzieci i dorosłych jest pobieranie tzw. nocnego moczu do analizy. Tej zasady również nie stosujemy w przypadku dzieci noszących pieluchy bo dzieci te często sikają wiele razy w nocy i czegoś takiego jak mocz nocny u maluchów nie ma. U niemowląt i małych dzieci noszących jeszcze pieluchy pobieramy mocz o każdej porze dnia, dostosowanej do aktywności rodziny tak, by w momencie uzyskania próbki moczu był w domu ktoś kto zawiezie próbkę moczu do laboratorium.

JAK POBRAĆ MOCZ I NIEMOWLĘCIA I MAŁEGO DZIECKA

Zazwyczaj nie mamy problemu z pobraniem moczu u dziecka kontrolującego mikcję czyli oddawanie moczu. Dużo trudniejsze jest pobranie moczu u dziecka sikającego w pieluchy, które jeszcze z nami nie współpracuje. Zasadą przy każdorazowym pobieraniu próbki moczu jest dokładne umycie dziecka pod bieżącą wodą delikatnym mydełkiem. U dziewczynek delikatnie odchylamy wargi sromowe i myjemy wszelkie zakamarki dziewczęcego krocza a u chłopców również delikatnie odciągamy napletek (jeśli się da) i myjemy żołądź pod napletkiem. Po umyciu i osuszeniu, najlepiej jednorazowym ręcznikiem papierowym lub jalowym gaziekim jeśli pobieramy mocz na posiew, dodatkowo można odkazić okolicę krocza Octeniseptem lub Rivanolem. Nie używamy do tego celu wody utlenionej ponieważ podrażnia delikatną śluzówkę okolic krocza. Jeśli używamy do tego celu wacika lub gazika nasączonego środkiem dezynfekującym to pamiętajmy, że u dziewczynek przecieramy wargi sromowe od przodu do tyłu, nigdy odwrotnie.

DLACZEGO TAK WAŻNE JEST PRAWIDŁOWE POBRANIE MOCZU DO ANALIZY

Bo u nieprawidłowo umytego i przygotowanego dziecka mogą w analizie moczu wyjść zmiany sugerujące infekcje. Tylko infekcji tak naprawdę nie ma. I zaczyna się niepotrzebne podawanie antybiotyków u zdrowego dziecka.

JAK ZATEM POBRAĆ MOCZ

Najłatwiej pobrać mocz u niemowlęcia do woreczka. Ale do woreczka można pobrać jedynie mocz do analizy, nigdy na posiew. By taka analiza była wiarygodna dziecko musi być bardzo dobrze umyte i nie wolno wykonywać z pobranej próbki analizy jeśli dziecko równocześnie z moczem odda stolec, nawet jeśli ten stolec nie zanieczyścił woreczka.

W aptece należy zaopatrzyć się w woreczki dla odpowiedniej płci. Najlepiej kupić ich kilka na wypadek zanieczyszczenia worka i próbki kałem dziecka. Woreczek nie powinien być długo przyklejony do skóry dziecka. Najlepiej napoić je przed przyklejeniem woreczka.

Dużo lepszą metodą jest złapanie moczu bezpośrednio do jałowego kubka na mocz. W tym celu rozbieramy dziecko i czekamy aż zacznie sikać a następnie łapiemy mocz bezpośrednio do kubka. Żeby ułatwić dziecku decyzję o mikcji czyli siusianiu, można dziecko napoić, otworzyć kran z wodą, masować okolice lędźwi. Ostatnio siedmioletnia dziewczynka podzieliła się ze mną informacją, że gdy musi się wysikać a nie bardzo jej się chcę (np. celem pobrania analizy moczu :)), to naciska sobie okolice kości guzicznej. Złapanie moczu bezpośrednio do kubka gwarantuje bardziej wiarygodny wynik analizy i jest jedyną, dostępną w domu, przy pomocy której pobieramy mocz na posiew. Mocz z woreczka nie nadaje się do pobrania moczu na posiew.

Herreros Fernández i wsp. opisali w 2013 roku skuteczną metodę czystego pobierania próbki moczu u bardzo małych niemowląt. Wykorzystali oni między innymi fakt, że oddanie moczu często następuje 20–30 minut po karmieniu. Aby pobrać mocz metodą Herrerosa należy:

Nakarmić dziecko, a następnie 25 minut po karmieniu oczyścić narządy płciowe. Nie należy tego robić wcześniej by dziecko przedwcześnie nie oddało moczu.
Jedna osoba unosi dziecko do góry trzymając je pod pachami, tak aby nogi dziecka zwisały swobodnie.
Druga osoba stymuluje pęcherz moczowy poprzez oklepywanie palcami okolicy nadłonowej z częstotliwością około 100/min przez 30 sekund.
Następnie druga osoba masuje okolicę lędźwiową wokół kręgosłupa lekkimi, okrężnymi ruchami przez 30 sekund.
Oba zabiegi powtarza się do momentu wystąpienia mikcji.

Autorzy ocenili tę metodę u 80 noworodków. Była ona skuteczna u 86,3% dzieci, a średnia czasu do uzyskania próbki moczu wynosiła 45 sekund. Narządy płciowe u dzieci były myte ciepłą wodą z mydłem, a następnie osuszane jałowym gazikiem. Średni czas uzyskania próbki moczu był podobny u obu płci.

Na podstawie:Herreros Fernández M.L., González Merino N., Tagarro García A. i wsp. A new technique for fast and safe collection of urine in newborns. Arch. Dis. Child. 2013; 98 (1): 27–9

A CO KIEDY DZIECKO JUŻ NASIUSIA

Najlepiej jak najszybciej dostarczyć próbkę moczu do laboratorium. Jeśli pobieraliśmy próbkę do woreczka, możemy mocz przelać do specjalnego jałowego pojemnika na mocz. Ale możemy też zakleić woreczek , włożyć mocz w woreczku do tego pojemnika i dostarczyć do laboratorium. Najlepiej by próbka dotarła do laboratorium maksymalnie w ciągu dwóch godzin od pobrania. Jeśli jest to niemożliwe, próbkę należy przechować w chłodnym miejscu do czasu, gdy będzie mogła być dostarczona do laboratorium.

Dziękuję, że przeczytałaś/eś mój artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z wiedzą o zdrowiu, zapraszam do mojego bloga ponownie.

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje