Końskowola to niewielkie miasteczko w województwie lubelskim, które uzyskało po raz pierwszy prawa miejskie 8 czerwca 1532 z rąk Zygmunta Starego. Po powstaniu styczniowym Końskowola za popieranie przez mieszkańców Powstania została pozbawiona praw miejskich w dniu 31 maja 1870r. 1.01.2025 roku decyzją radnych Końskowola odzyskała prawa miejskie. Choć w Końskowoli nie znajdziemy okazałych zabytków, to jednak za tymi, które są kryje się ciekawa historia.

Końskowola to również serce polskiego szkółkarstwa. Rokrocznie w lecie w Końskowoli odbywa się Święto Róż. To największa plenerowa impreza w Końskowoli promująca uprawę róż i innych roślin ozdobnych. W ramach tej imprezy odbywa się konkurs na najpiękniejszą różę, odbywają się liczne koncerty, wycieczki i wystawy.

Co warto zobaczyć w Końskowoli

Dwór Tęczyńskich w Końskowoli

W Końskowoli ród Tęczyńskich wybudował dwór między 1615 rokiem a 1630. Dwór długo uchodził za całkowicie zniszczony. Dopiero badania historyków z początku XXI wieku wykazały, że pozostałością po nim jest budynek dawnej plebanii położony naprzeciw kościoła św. Anny. Obecny kształt kamienicy może wydawać się znacznie skromniejszy niż siedziby innych rodów szlacheckich. Ale dwór Tęczyńskich w chwili powstawania był bardzo podobny do pałacu króla Zygmunta I Starego w Piotrkowie Trybunalskim, który został wzniesiony w latach 1512-1519. Oczywiście dwór Tęczyńskich był znacznie mniej wystawny, niż dwór królewski. Pałac króla Zygmunta Starego w Piotrkowie został zbudowany na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 18,5 na 20 m, z kolei dwór Tęczyńskich miał wymiary ok. 11 na 12 m. Dwór w Końskowoli został posadowiony na wzniesieniu, co sugeruje jego obronną rolę. Dwór Tęczyńskich gościł wiele wybitnych postaci zasłużonych dla Polski. To właśnie z Dworu w Końskowoli w 1622 r. książę Krzysztof Zbaraski rozpoczął słynne poselstwo do Konstantynopola, które zakończyło się pokojowym rozejmem zawartym w wyniku ustaleń polsko-tureckich pod Chocimiem. Po wybudowaniu pałacu w Puławach dwór Tęczyńskich przestał odgrywać istotną rolę w regionie i około 1700 roku budynek został przekazany parafii p.w. Znalezienia Krzyża Św. i św. Andrzeja Apostoła i taką role pełnił jeszcze do niedawna. Obecnie budynek jest w złym stanie technicznym i wymaga gruntownego remontu.

Dwór Tęczyńskich w Końskowoli

Zespół kościoła pw. św. Anny w Końskowoli

Kościół szpitalny pw. św. Marka Ewangelisty i św. Anny został zbudowany w latach 1610-1613 na miejscu kościoła drewnianego, który powstał wraz ze szpitalem w 1526 r. Zarówno kościół jak i szpital zostały ufundowane przez Jana Gabriela Tęczyńskiego. W latach 1617-1624 kościół pełnił funkcję kościoła parafialnego. Świątynia pod wezwaniem św. Anny pełniła przede wszystkim funkcję kaplicy dworskiej oraz funkcje obronne związane z dworem Tęczyńskich – do dziś w ścianie północnej zachowały się otwory strzelnicze. Świątynia stanowi przykład budowli renesansu lubelskiego. Jest to niewielki, jednonawowy, bezwieżowy kościół, zamknięty węższym półkolistym prezbiterium. W bliskiej odległości od kościoła pw. św. Anny w Końskowoli została wybudowana kapliczka słupowa.

Kościół pw. św. Anny w Końskowoli wraz z kapliczką słupową w Końskowoli

Do zespołu kościoła pw. Św. Anny należy również szpital dla ubogich. Szpital w wersji murowanej został wzniesiony w miejscu budynku drewnianego zbudowanego ok. 1526 r. Murowany budynek powstał w latach 1644-1650 dzięki funduszom Jana Mikołaja Daniłowicza. Szpital był instytucją opiekuńczą, znajdowali tu pomoc ubodzy ludzie starsi i schorowani. Już w XVI w. w szpitalu Końskowoli na stałe zatrudniony był cyrulik. Obecny budynek powstał dzięki fundacji Czartoryskich i został zbudowany w drugiej połowie XVIII w.

Dzięki staraniom księdza Stanisława Lisowicza kościół św. Anny i szpital otrzymały na pokrycie kosztów utrzymania dziesięciny z Osin. Również rodzina Tęczyńskich o oraz Krzysztof Książe Zbaraski przekazywali na szpital znaczne kwoty. Długo zastanawiano się, dlaczego miejsce schronienia ubogich i chorych umiejscowiono bezpośrednim sąsiedztwie dworu Tęczyńskich. Wyjaśnienie tej zagadki można znaleźć w dokumencie Gabriela hrabiego Tęczyńskiego z 1613 r., który zawiera informacje ile i jakie modlitwy za żyjących i zmarłych przedstawicieli rodu każdego dnia mieli odmawiać korzystający z pomocy szpitala. Dodatkowo ubodzy ze szpitala musieli uczestniczyć w mszach za Tęczyńskich, które były odprawiane w kościółku św. Anny.

W 1902 roku został wybudowany drugi budynek dla ubogich i wtedy stary szpital został przekształcony w dom parafialny i mieszkanie dla organisty. W 1945 roku w budynek dawnego szpitala zamieszkało zgromadzenie ss. Benedyktynek Misjonarek, które założyły w budynku i przez wiele lat prowadziły przedszkole. Obecnie budynek szpitala popada w ruinę i wymaga gruntownego remontu.

Dawny szpital dla ubogich w Końskowoli

Rynek w Końskowoli

XVI wieczny Rynek w Końskowoli charakteryzuje się regularnym układam ulic, które łączą się pod kątem prostym. Rynek w Końskowoli został wpisany do rejestru zabytków i objęty jest ochroną konserwatorską. W centrum Rynku wybudowany w 1775 roku został Ratusz. Ufundował go Aleksander August Książę Czartoryski we wczesnym stylu klasycystycznym. Ratusz jest głównym budynkiem świeckim kształtującym miejski układ przestrzenny Końskowoli.

Ratusz w Końskowoli

Kościół farny p.w. Znalezienia Krzyża Św. i Św. Andrzeja Apostoła

Kościół farny w Końskowoli pod rozszerzonym wezwaniem Znalezienia Krzyża Św. i św. Andrzeja Apostoła, ufundowany został w połowie XVI w. przez Andrzeja Tęczyńskiego, wojewodę lubelskiego i kasztelana krakowskiego. Jego pochodzenie jest jednak wcześniejsze ponieważ pierwszy, drewniany kościół p.w. Znalezienia Krzyża Św. powstał już w końcu XIV w.

Dzięki przebudowie, którą zlecił około 1670 roku marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski, kościół otrzymał kształt trójnawowej bazyliki. Kolejna przebudowa, prowadzona w I połowie XVIII wieku i zlecona przez Elżbietę Helenę Sieniawską a później przez Augusta Aleksandra Czartoryskiego i jego małżonkę Zofię Czartoryską z Sieniawskich nadała kościołowi obecną formę. Pod kościołem znajdują się krypty. W krypcie pod kaplicą południową znajduje się nagrobek Zofii z Opalińskich, księżnej Lubomirskiej natomiast w krypcie pod kaplicą północną pochowani są rodzice księżnej - Izabela z Tęczyńskich i Łukasz Opaliński młodszy, marszałek nadworny koronny.

Kościół farny p.w. Znalezienia Krzyża Św. i Św. Andrzeja Apostoła w Końskowoli

Kościół farny p.w. Znalezienia Krzyża Św. i Św. Andrzeja Apostoła

Folwark w Końskowoli

Folwark istniał już za czasów Tęczyńskich, został istotnie rozbudowany przez Lubomirskich i Sieniawskich. Folwark w Końskowoli obejmował 712 ha. W folwarku znajdowała się rządcówka, a także mieszkania urzędników i rzemieślników, warsztaty rzemieślników wielu specjalności, trzy browary, cegielnia, gorzelnia, młyny, spichlerz, składy, trzy stajnie, owczarnia i obory. Infrastrukturę folwarku uzupełniały piwnica do przechowywania piwa oraz studnie. W obrębie folwarku urządzono także cztery ogrody. W folwarku znajdowały się również „rezydencje”: Ekonoma, Pisarza Browarnego, Piwowara i Pisarza Prowentowego. Sam folwark w księgach miejskich i parafialnych nazywany był Dworem. W latach 1862 - 1914 folwark był wzorcowym gospodarstwem rolnym prowadzonym przez Instytut Puławski. W tamtych czasach odbywali w Folwarku praktyki studenci. Do obecnych czasów zachowały się tylko 2 budynki gospodarcze: obora (holendernia) z 1830 oraz zabytkowy, wielofunkcyjny, późnobarokowy (lata 70-te XVIII wieku) spichlerz.

Dawny spichlerz w Końskowoli

Dawna obora (holendernia) w Końskowoli

Gospodarka folwarku opierała się głównie na produkcji rolnej. Do pracy na polach właścicieli folwarku obowiązani byli przede wszystkim mieszkańcy okolicznych wsi odrabiający tzw. pańszczyznę, wysokość której dochodziła do 150 dni w roku. W większości jednak przypadków była ona niższa i wynosiła 70-100 dni rocznie.

Mural w Końskowoli

W 2024 roku na ścianie Gminnego Ośrodka Kultury odsłonięty został mural przedstawiający wizerunki dziesięciu kobiet, które w różny sposób zapisały się na kartach Końskowoli. Jak tłumaczą pomysłodawcy tej inicjatywy, pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury, wszystkie kobiety uwiecznione na muralu są zasłużone dla rozwoju i życia społeczności w Końskowoli.

Mural w Końskowoli na ścianach Gminnego Ośrodka Kultury

25 stycznia 2025

Końskowola małe miasteczko z bogatą historią

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje