Ludzkie ciało jest miejscem bytowania i żywicielem wielu bilionów bakterii. Mikroorganizmy zamieszkująe nasze ciało noszą nazwe mikrobiomu.W skład mikrobiomu wchodzą m.in. bakterie, wirusy, grzyby. Dawniej uważano, że mleko kobiece w gruczole sutkowym jest sterylne. Dlatego gdy stwierdzano w ludzkim mleku bakterie, uznawano je za zakażenie lub zanieczyszczenie. Dlatego, by zachować sterylność mleka kobeicego, często zalecano kobietom mycie piersi przed karmieniem. W 2003 roku rozpoczęto badania, które wykazały, że w gruczole piersiowym znajduje się flora bakteryjna a samo mleko nie jest sterylne. Stwierdzono w gruczole sutkowym obecność około 200 różnych bakterii i 50 różnych grzybów. Również skóra otoczki sutka nie jest sterylna. Wykazano, że aż 27,7% bakterii jelitowych niemowląt pochodzi z mleka matki, a kolejne 10,4% bakterii znajdujących się w jelitach niemowląt pochodzi ze skóry otoczki. Mikrobiom piersi to bardzo zróżnicowana społeczność bakterii różniąca się od mikrobiomu bytującego na skórze i otoczce. Podobnie jak mleko nie jest sterylne,również sam gruczoł piersiowy posiada swój mikrobiom. Pobierając histopatologicznie tkanki z różnych części piersi, wykazano, że w gruczole piersiowym znajdują się zarówno prozdrowotne jak i patogenne bakterie. Bakterie wyizolowano z przewodów mlecznych i zrazików, zarówno z piersi w trakcie laktacji, jak i od kobiet, które nie karmiły piersią.
Skąd pochodzą bakterie w gruczole piersiowym
Spektrum zapalenia sutka
Zapalenie sutka jest częstym powikłaniem laktacji u matek i przyczynia się do wczesnego zaprzestania karmienia piersią. Do niedawna uważano zapalenie sutka jako oddzielną jednostkę chorobową. Obecnie wiadomo , że zapalenie piersi wspólnie z zatkanym kanalikiem mlecznym, nieropnym i ropnym zapaleniem sutka, ropowicą, ropniem piersi i podostrym zapaleniem piersi tworzą tzw spektrum zapalenia piersi. A więc zapalenie piersi przestano traktować jak oddzielna jednostkę chorobową. Wszystkie te stany zaczynają się od zatkania kanalika mlecznego i obrzęku podścieliska.
Zatkanie kanalika mlecznego
Zatkanie kanalika mlecznego to potoczne określenie mikroskopowego zapalenia i zwężenia przewodów mlecznych i/lub dysbiozą sutka. Przewody mleczne tworzą anatomicznie bardzo gęstą sieć wzajemnie przeplatającą się i nie jest możliwe zatkanie korkiem z mleka pojedynczego przewodu. Zwężenie kanalika objawia się miejscowym obszarem stwardnienia lub przekrwieniem tkanki gruczołu piersiowego i ta część gruczołu staje się wrażliwa. Pierś w miejscu stwardnienia może być lekko zaczerwieniona, lekko bolesna, matka może wyczuwać guzek. Obecny może być zastój limfatyczny i obrzęk podścieliska. Stanowi temu nie towarzyszą objawy ogólnoustrojowe. Zatkanie kanalika może być spowodowane nie tylko przepełnieniem kanalików przez mleko w skutek hyperlaktacji ale również przez dysbiozę gruczołu mlekowego. W fizjologicznych warunkach mikrobiom bakterii tworzy cienki biofilm. Biofilm to miejsce bytowania bakterii, które tworzą na scianie kanalików cienką warstwę. W przypadku dysbiozy dochodzi do zmniejszonej różnorodności bakterii i nadmiernego rozmnażania się jednego rodzaju bakterii, które na ścianie przewodu zaczynają tworzyć gruby biofilm powodując zwężenie kanalika a nawet jedgo całkowita obturacje czyli zamknięcie światła kanalika. A zatem do zatkania kanalika prowadzi nadmierna produkcja mleka i /lub dysbioza gruczołu sutkowego. Nadmierne odciąganie pokarmu z zajetej piersi lub nadmierne częste przystawianie dziecka do zajętej piersi początkowo może sprawić ulgę ale ostatecznie poprzez nadmierną produkcję mleka i zahamowanie wytwarzania inhibitora laktacji prowadzi do zaostrzenia objawoów związanych z zatkaniem kanalika. Dlatego najlepszym postępowaniem jest fizjologiczne karmienie czyli zgodne z zapotrzebowaniem dziecka a nie wymuszone objawmi zatkania kanalika mlecznego. Dodatkowo należy stosować leki p/bólowe. Natomiast próby ewakuacji„korka z mleka” lub osadu mleka poprzez ściskanie lub agresywne masowanie piersi nie tylko jest nieskuteczne ale dodatkowo prowadzi do urazu tkanek.
Zapalenie gruczołu piersiowego
Kiedy zwężenie przewodów utrzymuje się lub pogłębia, a otaczający stan zapalny postępuje, rozwija się zapalenie sutka. Zapalenie sutka objawia się rumieniowym, obrzękniętym i bolesnym obszarem piersi, z ogólnoustrojowymi objawami, takimi jak gorączka, dreszcze i przyspieszona akcja serca. Zapalenie sutka początkowo jest niebakteryjne, nie wymaga więc antybiotykoterapii.Wynika z zastoju pokarmu przenikania do podścieliska gruczołu piersiowego elementów pochodzących z mleka. Jeśli proces zapalny trwa, dochodzi do bakteryjnego zapalenia piersi. Najczęściej bakteryjne zapalenie piersi powodują paciorkowce i gronkowce.
a. Zalecenia dotyczące obrzęku poporodowego w laktogenezie II
Zminimalizuj płyny dożylne podczas porodu, ponieważ gromadzenie się płynu śródmiąższowego nasila obrzęk i obrzmienie.
Promuj „rooming-in”, aby umożliwić fizjologiczne karmienie piersią i unikanie odciągania pokarmu.
Poinstruuj matki, jak odciągać pokarm, aby złagodzić objawy i podawać mleko matki niemowlętom, które mogą nie pobierać pokarmu skutecznie lub są odseparowane od swoich matek.
Wykonaj masaż delikatny otoczki, odciąganie ręcznym laktatorem lub odciąganie ręczne, aby usunąć niewielkie ilości mleka przed przystawieniem się niemowlęcia i ułatwić fizjologiczny transfer pokarmu.
Rozważyć drenaż limfatyczny w celu złagodzenia obrzęku śródmiąższowego .
Rozważ lód w celu złagodzenia objawów. Badania nie wykazały, aby liście kapusty były bardziej skuteczne niż lód, 57 sugerując, że korzyść terapeutyczna związana jest raczej ze zwężeniem naczyń spowodowanym zimnem niż z właściwością samej kapusty. Co ważne, kapusta może przenosić bakterie Listeria .
http://doi.org/10.1089/bfm.2022.29207.kbm
© 2023 created with afterweb.pl
Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com
Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655
W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.
Dr n.med.Marzena Kostuch
Pediatra neonatolog
Wizyty domowe
Lublin i okolice
Teleporady (cała Polska)
Blog o zdrowiu, na którym znajduję się szereg ciekawych informacji przydatnych dla pacjentów