Pediatra radzi jak pielęgnować pępek u noworodka

Jak pielęgnować pępek u noworodka

Fora internetowe rodziców obfitują w posty zawierające prośby o rady dotyczące pielęgnacji kikuta pępowinowego, który nie może odpaść. Zazwyczaj zaraz za zapytaniem, rodzice przekazują informacje o dotychczasowej pielęgnacji pępka, który wykazuje się szczególnym oporem w odpadaniu. Standardem w przypadku kikutów opornych na odpadanie jest nadmierna pielęgnacja z użyciem środków dezynfekujących. W odpowiedzi padają porady, które mogą często tylko pogorszyć sytuację I tak mamy polecają spirytus, spirytus troszkę rozcieńczony wodą”, gencjanę.

Oto niektóre z takich porad.

„Polecam spirytusem spróbować , kikut powinien odpaść po około 3 dniach”

„Ja też polecam spirytus...ale troszeczkę rozcieńczyć z wodą”

„U nas na problem z pępkiem pomogła gencjana na spirytusie.”

„Proponuję spirytusem z 3 razy dziennie przemywać i szybko odpadnie”

„Octenisept był stosowany 3 razy dziennie i pieluszka odwijana”

„Fiolet!! Stara metoda, położna powiedziała że to najlepszy sposób”

Na szczęście całkiem spora grupa Mam zna zasady pielęgnacji pępka i poleca suchą pielęgnację pępka.

Na czym zatem polega pielęgnacja pępka zgodna z aktualnymi wytycznymi?

Po urodzeniu się dziecka i ustaniu tętnienia należy zacisnąć pępowinę jałowym zaciskiem i przeciąć ją jałowymi nożyczkami, tak aby długość kikuta wynosiła 2-3 cm.
Nie zaleca się stosowania alkoholu etylowego (czyli spirytusu) do odkażania kikuta pępowiny zarówno w warunkach szpitalnych, jak i w domu Alkohol działa drażniąco na skórę noworodka i może wywierać działanie toksyczne, ponadto wydłuża czas odpadnięcia kikuta -A zatem wytyczne nie rekomendują stosowania spirytusu stężonego ani rozcieńczonego do pielęgnacji kikuta pępowinowego.
Kikut pępowinowy zabrudzony kałem lub moczem u zdrowych noworodków urodzonych o czasie należy przemyć czystą wodą z mydłem, a po umyciu dokładnie osuszyć, dotykając delikatnie ręcznikiem.
Podczas kąpieli - do czasu zagojenia kikuta, należy nalewać nieco mniej wody do wanienki, tak aby specjalnie nie moczyć kikuta (drobne zamoczenie nie stanowi problemu).
Przed przystąpieniem do pielęgnacji pępowiny należy dokładnie umyć ręce wodą z mydłem.
Nie należy niczym przykrywać kikuta pępowiny. Pieluszka powinna być zawinięta poniżej kikuta pępowiny, aby zapewnić swobodny dostęp powietrza.
Jest to tzw. sucha pielęgnacja pępowiny; jej stosowanie skraca czas odpadnięcia kikuta.
Podczas pobytu noworodka w szpitalu, a także w przypadku złych warunków higienicznych w domu, zaleca się stosowanie antyseptyku (aczkolwiek WHO w wytycznych dla krajów rozwiniętych nie zaleca odkażania w oddziałach rooming-in).Czyli Octenisept w domu do codziennego stosowania tylko w przypadku złych warunków higienicznych.
Najbardziej wskazane do odkażania kikuta pępowiny są oktenidyna (preparat Octenisept na bazie roztworu wodnego) lub chlorheksydyna w zasypce. Preparat odkażający należy stosować raz na dobę , zwracając uwagę na dokładne jego naniesienie na całą powierzchnię kikuta, ze szczególnym uwzględnieniem nasady. Te zalecenia dotyczą szpitali a po wypisie do domu dotyczą tylko noworodków przebywających w złych warunkach higienicznych. Wszystkie wypieszczone i wychuchane noworodki żyjące w dobrych warunkach higienicznych, przy braku objawów zakażenia kikuta pępowinowego, nie wymagają dezynfekcji.
W przypadku wystąpienia obrzęku, zaczerwienienia o średnicy przekraczającej 5 mm lub innych niepokojących objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Ważne: Niezbyt przyjemny zapach kikuta bez cech stanu zapalnego oraz niewielka ilość śluzowatej wydzieliny u nasady kikuta będą następstwem lizy tkanek jest zjawiskiem prawidłowym.

Oddzielanie się kikuta pępowinowego

Proces oddzielania się kikuta pępowinowego - duża ilość wydzieliny związanej z procesem oddzielania się kikuta u dziecka, u którego kikut był schowany pod pieluchą. Wał pępkowy bez cech zapalenia. Po oczyszczeniu kikuta i wietrzeniu ilość wydzieliny znacząco zmniejszyła się. Dziecko nie wymagało leczenia ani miejscowego, ani ogólnego.

Dlaczego WHO nie rekomenduje alkoholu czyli spirytusu do pielęgnacji pępka

Ponieważ

–paradoksalnie nie wysusza kikuta pępowiny (mimo że działa w ten sposób na skórę),

–a dodatkowo wydłuża czas jego odpadnięcia,

–działanie antybakteryjne jest mniejsze niż innych antyseptyków. Działanie to jest również krótkotrwałe,

–zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia pępka,

–podczas dezynfekcji kikuta pępowinowego alkoholem etylowym istnieje możliwość jego przenikania do krwiobiegu. Może to doprowadzić do działania neurotoksycznego.

Znane są także przypadki

–podrażnienia lub poparzenia alkoholem etylowym, izopropylowym lub metylowym skóry noworodków, a zwłaszcza wcześniaków, u których alkohol przenika przez skórę 3-50 razy łatwiej niż u noworodków donoszonych oraz u dorosłych.

Podsumowując: sucha pielęgnacja pępka polega głównie na jego obserwacji. Nie stosuje się żadnych środków dezynfekcyjnych u dzieci nie wykazujących cech toczącego się stanu zapalnego i mieszkających w dobrych higienicznych warunkach domowych. W przypadku zabrudzenia pępka moczem lub kałem, pępek należy umyć wodą z mydłem.

Dlaczego nie zaleca się stosowania systematycznego środków dezynfekujących. Ponieważ liza czyli oddzielanie się kikuta pępowinowego odbywa się z udziałem bakterii. Bakterii, które nie są chorobotwórcze ale powodują oddzielenie się martwej tkanki kikuta pępowinowego. Jeśli stosując wielokrotnie w ciągu dnia środek dezynfekujący zabijamy te bakterie, to oddzielanie kikuta będzie trwało znacznie dłużej. Poza tym systematycznie moczony w środkach dezynfekujących kikut nie może wyschnąć, robi się wilgotny a nadmierna wilgoć kikuta nie tylko wydłuża jego oddzielanie się ale również sprzyja nadkażeniom bakteriami chorobotwórczymi, które mogą spowodować zapalenie pępka.

A zatem w CODZIENNEJ pielęgnacji pępka stosujemy obserwacje, wietrzenie i mycie zanieczyszczeń wodą z delikatnym mydłem a nie Octenisept, spirytus czy inne środki dezynfekujące. Octenisept jest do szczególnych zadań w pielęgnacji pępka a nie do rutynowego zastosowania.

Przeczytaj też Czy zamoczenie kikuta pępowinowego jest groźne dla dziecka

Z życzeniami zdrowia (i braku kłopotów z kikutem pępowinowym)

Doktor Marzena

Źródło:

1. https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/50180,pielegnacja-kikuta-pepowiny-wytyczne-nadzoru-krajowego-wdziedzinie-neonatologii

2. Analiza różnych metod pielęgnacji, gojenia się i czasu oddzielania kikutów pępowinowych noworodków w aspekcie nowych rekomendacji wprowadzonych przez Nadzór Krajowy

w Dziedzinie Neonatologii w 2010 roku. MAŁGORZATA RZANNY, MARTA ZALEJSKA, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 2, 99-103, 2013

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje