Zamość to miasto na prawach powiatu na południu województwa lubelskiego. Zamość założony został aktem lokacyjnym z 1580 r., jako prywatna inicjatywa Jana Zamoyskiego. Obecnie jest jednym z większych ośrodków kulturalnych, turystycznych i edukacyjnych województwa, największym na Zamojszczyźnie. Dzięki unikalnej architekturze Starego Miasta, Zamość bywa nazywany "Miastem Arkad" „Perłą Renesansu" lub „Padwą Północy”. Pod względem powierzchni plasuje się na 10. miejscu w województwie. W 1992 r. zamojskie Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zamość prawa miejskie uzyskał w 1580 r., na mocy przywileju lokacyjnego wystawionego przez kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. Jan Zamoyski chciał założyć miasto idealne według projektu włoskiego architekta Bernarda Morando. W 1589 r. miasto zostało stolicą założonej przez Jana Zamoyskiego Ordynacji Zamojskiej. W krótkim czasie w Zamościu zostały wybudowane mury obronne, pałac, katedra oraz liczne kościoły i kamienice, które wspólnie razem stworzyły harmonijny układ architektoniczny w stylu renesansu włoskiego. Czasem największego rozkwitu miasta uważa się XVII wiek. W 1809 r. Zamość przyłączono do Księstwa Warszawskiego, a po kongresie wiedeńskim w 1815 roku do Królestwa Polskiego. Podczas I wojny światowej Zamość włączono do sieci kolejowej, co przyczyniło się do rozwoju i zwiększenia popularności miasta. W czasie II wojny światowej Zamość był świadkiem wielu akcji wysiedleńczych,wojny partyzanckiej i ludobójstwa ze strony wojsk niemieckich.

Co warto zobaczyć w Zamościu

Rynek Wielki w Zamościu

Każdy mój pobyt w Zamościu zaczynam oczywiście od wizyty na Rynku Wielkim, który został zaprojektowany przez włoskiego architekta Bernardo Morando. Jest to kwadratowy plac o wymiarach 100 x 100m, który jest otoczony kamienicami z podcieniami arkadowymi. W północnej części rynku w rzędzie z kamienicami znajduje się Ratusz, co jest o tyle nietypowe, że ratusz najczęściej sytuowany był w dawnych miastach w centralnej części rynku. Umieszczając Ratusz w jednej z pierzei, architekt chciał pokazać, że to ani rada miejska, ani burmistrz w Zamościu nie odgrywają najważniejszej roli, tylko Ordynat Zamojski, który mieszkał w pobliskim pałacu. Wieża ratusza ma 52 m wysokości. Ratusz posiada też piękne schody prowadzące do wejścia głównego. W lipcu i sierpniu przed Ratuszem odbywają się spektakle prezentowane w ramach Zamojskiego Lata Teatralnego. Pamiętam mój pierwszy pobyt w Zamościu, jeszcze jako dziecko, i z tego pobytu najbardziej utkwił mi w pamięci spektakl "Poskromienie złośnicy", którego akcja toczyła się głównie na wielkich i pięknych schodach Ratusza. Kamienice w rynku początkowo były drewniane. Za czasów Jana Zamoyskiego drewniane budynki zostały przebudowane na murowane. Najpiękniejsze kamienice Wielkiego Rynku w Zamościu to tzw. kamienice ormiańskie. Jest ich cztery. Są kolorowe, z attykami i bogato zdobione. Kamienice ormiańskie znajdują się na tej samej pierzei co Ratusz. Najbliżej Ratusza znajduje się zielona kamienica Wilczkowska. Kamienica ta należała do rajcy Jana Wilczka. Druga z kamienic - kamienica żółta, zwana też kamienicą Rudomiczowską, należała do Bazylego Rudomicza, który był prawnikiem, medykiem i pisarzem oraz profesorem Akademii Zamojskiej. Trzecia kamienica czerwona to bardzo bogato zdobiona kamienica Pod Aniołem, a czwarta szafirowa to kamienica Pod Małżeństwem, gdyż na fasadzie znajduje się płaskorzeźba kobiety i mężczyzny. Układ ulic starówki zamojskiej oparty jest o ulice przecinające się pod kątem prostym. Nadaje to Staremu Miastu w Zamościu szachownicowy układ ulic. Na Rynku Wielkim w Zamościu odbywa się szereg plenerowych imprez natomiast w ziemie jest to miejsce, na którym powstaje lodowisko ku uciesze dzieci i nie tylko. Rynek w Zamościu wraz z całym Starym Miastem został wpisany na listę Unesco.

Ratusz i kamienice ormiańskie

Kamienica ormiańska pod Aniołem w Zamościu

Kamienica ormiańska Rudomiczowska w Zamościu

Kamienica ormiańska pod Małżeństwem w Zamościu

Kamienica ormiańska Rudomiczowska w Zamościu

Pozostałe kamienice Rynku Wielkiego w Zamościu

Kamienice Rynku Wielkiego w Zamościu

Kamienice zamojskie zlokalizowane wokół Wielkiego Rynku mają arkady. Podcienia (arkady) to najbardziej charakterystyczna cecha architektury Wielkiego Rynku. Ale kamienice z arkadami są nie tylko w obrębie Wielkiego Rynku. Takich kamienic zachowało się w Zamościu aż 55. Dlatego Zamość często nazywany jest "miastem arkad".

Podcienia kamienic Wielkiego Rynku w Zamościu

Zamojski Ratusz

Katedra w Zamościu czyli kościół Zmartwychwstania Pańskiego i Św. Tomasza Apostoła

Kolejnym ciekawym miejscem w Zamościu wartym obejrzenia jest Kościół Zmartwychwstania Pańskiego i Św. Tomasza Apostoła. Z Rynku Wielkiego dochodzimy do tego obiektu ulicą Stanisława Staszica a następnie skręcamy w Kolegiacką. Kościół został wzniesiony w latach 1587-1600, zaprojektował go Bernardo Morando, a fundatorem był Jan Zamoyski. Styl w jakim został zbudowany kościół został nazwany renesansem lubelskim. Kościół, jest o tyle ciekawy, że w Polsce mało jest kościołów wybudowanych w stylu renesansowym, a te które są w większości powstały po przebudowaniu budowli barokowych. W kościele znajdują się krypty ordynackie, w których pochowani są wszyscy ordynaci oraz członkowie ich rodzin. Oprócz ordynatów i ich rodzin w podziemiach tej świątyni spoczywają biskupi, profesorowie, infułaci, szlachcice i członkowie miejskiego patrycjatu. W kościele znajdują się też liczne relikwie m.in drzewo krzyża świętego, fragment szaty Marii, relikwie Tomasza Apostoła. Krypty udostępnione są do zwiedzania. Kościół jest trójnawowy, dodatkowo z dwóch stron otoczony jest kaplicami. Od początku swego istnienia kościół był kolegiatą. Do rangi katedry został podniesiony w 1992 roku przez Papieża Jana Pawła II. Ciekawostką związaną z projektem kościoła jest fakt, iż kościół ma 45 m długości i 30 m szerokości, czyli wymiary mają stosunek 3:2. Wymiary kościoła nawiązują wprost do wymiarów ówczesnego Zamościa i są równe jego 15-krotnemu pomniejszeniu. Kościół Zmartwychwstania Pańskiego i Św. Tomasza Apostoła odgrywał bardzo ważną rolę w życiu Zamoyskich. To w nim każdy nowy ordynat i uroczyście przysięgał wierność statutowi ordynacji. To tutaj pochowani są ordynaci i ich rodziny. Dlatego kościół często bywa nazywany "Wawelem Zamoyskich" ponieważ dla rodu Zamoyskich odgrywał podobną rolę jak Wawel w Królestwie Polskim.

Katedra w Zamościu czyli kościół Zmartwychwstania Pańskiego i Św. Tomasza Apostoła

Katedra w Zamościu czyli kościół Zmartwychwstania Pańskiego i Św. Tomasza Apostoła

Twierdza Zamość

Zamość otoczony jest fortyfikacjami zbudowanymi w latach 1579–1618 na zlecenie Jana Zamoyskiego. Fortyfikacje podobnie jak cały Zamość zostały zaprojektowane przez Bernardo Morando. Twierdza była jedną z największych twierdz Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a później Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. W swojej historii przeszła 5 oblężeń. Pierwszym z nich było oblężenie przez wojska kozacko-tatarskie w czasie powstania Chmielnickiego. Drugie to oblężenie szwedzkie w 1656 roku, trzecim było oblężenie wojsk Księstwa Warszawskiego, którego celem było odbicie Zamościa z rąk austriackich w 1809 roku. Najdłuższym było czwarte oblężenie trwające aż 10 miesięcy i było to rosyjskie oblężenie w 1813 roku. Po raz kolejny piąty Zamość bronił się w czasie powstania listopadowego.Twierdza Zamość była jedną z dwóch najważniejszych twierdz powstania. Twierdza skapitulowała jako ostatni punkt oporu. Szturmem Forteca została zdobyta tylko raz przez wojska polskie w 1809 roku. Do niewoli wzięto 2500 osób z załogi liczącej 3000 żołnierzy. Pozostali to 300 zabitych i rannych. Po stronie wojsk zwycięskich było 15 zabitych i 32 rannych. Po powstaniu listopadowym twierdza Zamość zaczęła tracić na znaczeniu. Postęp technologiczny związany z produkcją dział o dużym zasięgu wymusiła likwidację małych twierdz, jaką był Zamość. Twierdza została zlikwidowana rozkazem cara Aleksandra II w 1866 roku. Na szczęście dla potomności na skutek niedbale przeprowadzonej rozbiórki umocnień wiele ich fragmentów zachowało się do dzisiaj. Niektóre fragmenty twierdzy zaadaptowano do komercyjnych celów. W latach 2007-2009 pozostałości umocnień przeszły gruntowny remont. Wzdłuż murów można spacerować utworzonymi do tego celu ścieżkami spacerowymi. Dzięki temu możemy poznać szczegóły twierdzy Zamość i wczuć się w dawny klimat Zamościa i jego możliwości obronnych.

Widoczne mury obronne z parku miejskiego w Zamościu

Fragment fortyfikacji twierdzy Zamość

Fragment fortyfikacji w Zamościu

Pomnik Jana Zamoyskiego

Idąc ulicą Akademicką dochodzimy do pomnika Jana Zamoyskiego. Pomnik ten stoi tuż przy katedrze Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła naprzeciwko Pałacu Zamoyskich. Pomnik jest autorstwa Mariana Koniecznego, który był krakowskim rzeźbiarzem. Pomnik ma wysokość 10 m i przedstawia hetmana na koniu z buławą w wyciągniętej prawej ręce. Został odsłonięty w dniu 17 września 2005 roku, w 400 rocznicę śmierci Jana Zamoyskiego.

Pomnik Jana Zamoyskiego w Zamościu

Przy ulicy Akademickiej stoi jeszcze drugi pomnik związany z Zamojszczyzną. Jest to Pomnik Dzieci Zamojszczyzny. W miejscu, w którym stoi pomnik w okresie okupacji, Niemcy rozstrzelali około 2 tysiące osób. Pomnik powstał w 1962 roku. Na granitowym głazie o wysokości około 3 metrów umieszczona została tablica z napisem: „DZIECIOM ZAMOJSZCZYZNY WYMORDOWANYM, WYWIEZIONYM PRZEZ NIEMCÓW W LATACH 1942-43 – W XX ROCZNICĘ WYSIEDLEŃ I PACYFIKACJI SPOŁECZEŃSTWO ZIEMI ZAMOJSKIEJ”.

Pomnik Dzieci Zamojszczyzny w Zamościu

Na Rynku Solnym, który bezpośrednio graniczy z Rynkiem Wielkim swoje miejsce znalazł kolejny pomnik. Jest to krasnal Batiaryga. Krasnal ten jest bohaterem VI tomu „Księgi Roztoczańskich Krasnali” autorstwa Lusi Ogińskiej. Niewielka rzeźba krasnala powstała w Orońsku – jej autorką jest sama Lusia Ogińska. Mały krasnal z brązu znalazł swój dom na Rynku Solnym w Zamościu w maju 2019 roku.

Krasnal Batiaryga na Rynku Solnym w Zamościu

Rynek Solny

Sam Rynek Solny to prostokątny plac położony na północ od Rynku Wielkiego. Z Rynkiem Wielkim łączy go ul. Solna. Rynek był miejscem handlu solą sprowadzoną z Rusi Czerwonej i Wieliczki aż do 1942r. Stąd pochodzi jego nazwa Rynek Solny.

29 grudnia 2024

Zamość - perła renesansu i Padwa Północy

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje