Zapalenie piersi i ropień piersi w czasie karmienia piersią

Zapalenie piersi

Ostre zapalenie gruczołu piersiowego (mastitis) to schorzenie, które najczęściej dotyczy kobiet karmiących piersią, do którego dochodzi wskutek namnażania się bakterii, które wniknęły do tkanki gruczołowej piersi. Szacuje się, że częstość zapalenia piersi w pierwszych 6 miesiącach karmienia piersią wynosi 3-20% (1-3). Większość przypadków zapalenia piersi występuje w ciągu pierwszych 6 tygodni, choć zapalenie sutka może wystąpić w dowolnym momencie laktacji.

Zapalenie piersi częściej występuje w miesiącach zimowych. Najczęściej rozwija się jednostronnie, w górnym wewnętrznym kwadrancie piersi.

Etiologia zapalenia piersi

Do bakterii będących głównym czynnikiem etiologicznym zapalenia piersi należą:

Najczęściej gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) metycylinowrażliwy MSSA

Rzadziej

Gronkowiec złocisty metycylinooporny MRSA
Gronkowiec skórny (S. epidermidis)
Paciorkowce
Pałeczka okrężnicy

Czynniki predysponujące do zapalenia piersi

Zastój pokarmu.
Uszkodzenie brodawki sutkowej, zwłaszcza u kobiet, u których skóra jest skolonizowana Staphylococcus aureus.
Rzadkie karmienia, karmienia wg ustalonego harmonogramu.
Nieefektywne ssanie.
Hyperlaktacja.
Stres i zmęczenie matki.

Objawy zapalenia piersi

Zaczerwienienie, obrzęk, nadmierne ocieplenie, bolesność uciskowa części lub rzadziej całej piersi.
Stały ból lub uczucie pieczenia podczas karmienia piersią.
Podwyższona (zwykle > 38,5°C) temperatura ciała.
Objawy ogólnoustrojowe: dreszcze, bóle mięśniowe, objawy grypopodobne, złe samopoczucie.

Postępowanie w zapaleniu piersi

Skuteczne opróżnianie piersi

Ponieważ zastój mleka jest często czynnikiem inicjującym zapalenie sutka, najważniejszym krokiem w leczeniu zapalenia piersi jest częste i skuteczne opróżnianie piersi. W tym celu należy zalecić:

Częste przystawianie dziecka do piersi lub opróżnianie piersi laktatorem.
Rozpoczynanie karmienia od chorej piersi, jeśli ból utrudnia karmienie z chorej piersi, można rozpoczynać karmienia od zdrowej piersi.
Wskazana pozycja do karmienia taka, by broda lub nosek dziecka skierowane były w stronę stanu zapalnego.

Postępowanie wspomagające w zapaleniu piersi

Odpoczynek matki.
Ciepłe okłady przed karmieniem – jeśli okłady powodują ból – zaprzestać.
Zimne okłady po i między karmieniami.
Delikatny masaż zdrowej części gruczołu w kierunku brodawki, w czasie karmienia lub przed karmieniem – jeśli masaż powoduje ból – zaprzestać.
Luźna odzież, nie powodująca ucisku piersi.

3. Farmakoterapia w zapaleniu piersi

Niesterydowe leki przeciwzapalne – ibuprofen w maksymalnej dawce 1,6 g/24h.
Jeśli objawy zapalenia piersi są łagodne, można podjąć się leczenia bez wdrażania antybiotykoterapii. W takich przypadkach skuteczne opróżnianie piersi powinno przynieść poprawę w ciągu 12-24 godzin.
Jeśli objawy zapalenia piersi są bardzo nasilone, zapaleniu piersi towarzyszy uszkodzenie brodawek sutkowych (wrota zakażenia), następuje pogorszenie stanu matki mimo wdrożonego postępowania lub nie obserwuje się poprawy w ciągu 12-24 godzin, należy wdrożyć antybiotykoterapię.
Antybiotykoterapia 10-14 dni. Lekami pierwszego wyboru są cefalosporyny I i II generacji.

Powikłania zapalenia piersi

Przedwczesne zakończenie karmienia piersi.
Nawracające zapalenie piersi.
- - Gdy utrzymują się czynniki ryzyka
  - W przypadku niewłaściwego leczenia
Ropień piersi.

Ropień piersi

Jeżeli dojdzie do wytworzenia ropnia, zazwyczaj w piersi pojawia się twardy i bolesny guz a występujące przy zapaleniu piersi objawy nasilają się. Ropień piersi występuje u 3% kobiet z zapaleniem sutka.

Czynniki predysponujące do powstania ropnia

Utrzymujące się czynniki ryzyka.
Niewłaściwe leczenie.

Etiologia ropnia piersi

Staphylococcus aureus MSSA lub MRSA
Staphylococcus epidermidis
Paciorkowce

Obawy kliniczne ropnia piersi:

- Silnie bolesny guz piersi.
- Obrzęk i wyraźne zaczerwienienie aż do zabarwienia sinoczerwonego.
- Gorączka, tachykardia.
- Powiększenie węzłów chłonnych pachowych.
- W badaniach dodatkowych:
- Morfologia – leukocytoza.
- Podwyższone OB.
- W badaniu ultrasonograficznym obraz hypoechogenicznego guza z płynną treścią.
- Aspiracja treści - treść ropna, wskazane wykonanie posiewu i antybiogramu, w przypadkach wątpliwych badanie cytologiczne aspirowanej treści.

Leczenie ropnia piersi

Nakłucie ropnia i aspiracja zawartości pod kontrolą ultrasonografii.
Antybiotykoterapia.
Niesterydowe leki przeciwzapalne-ibuprofen.
Drenaż chirurgiczny ropnia w przypadku ropni wielokomorowych.

Karmienie piersią w czasie leczenia ropnia

Karmienie piersią uzależnione jest od obecności lub braku wycieku krwi i ropy z zajętej piersi. Jeśli z piersi nie wypływa krew i ropa i brodawka sutkowa nie jest zajęta procesem zapalnym, do chorej piersi można przystawiać dziecko. Jeśli brodawka zajęta jest stanem zapalnym lub z brodawki wypływa krew lub ropa, wskazane jest czasowe odstawienie dziecka od piersi oraz opróżnianie piersi laktatorem.

Zakażenie Candida albicans

Zakażenie Candida albicas wiąże się z obecnością palącego bólu sutków lub promieniującego w głąb piersi, często pod pachę, silnego bólu piersi. Ustalenie diagnozy może by trudne ponieważ brodawki sutkowe i piersi mogą wyglądać normalnie podczas badania, a posiew pokarmu może nie być wiarygodny, ponieważ najczęściej hoduje się w pokarmie Staphylococcus aureus kolonizujący skórę brodawek sutkowych.

Dlatego w przypadku obecności palącego, promieniującego w głąb piersi lub pod pachę silnego bólu, należy wdrożyć leczenie przeciwgrzybicze flukonazolem przez 14-21 dni.

Zapobieganie zapaleniom i ropniom piersi

Postępowanie w przypadku przepełnienia piersi

Nauczyć matkę prawidłowego techniki przystawiania dziecka do piersi.
Karmienie piersią na żądanie, nie wg harmonogramu.
Odciąganie piersi ręcznie lub laktatorem w przypadku nieefektywnego ssania przez dziecko.

Postępowanie w przypadku zastoju pokarmu

Zalecić aby matki sprawdzały piersi pod kątem zastoju, obecności guzków, zaczerwienienia.
Jeśli matka zaobserwuje jakiekolwiek objawy zastoju pokarmu powinna wdrożyć postępowanie mające na celu skuteczne opróżnienie piersi z pokarmu (częste karmienia, ciepłe okłady przed karmieniem, zimne okłady na piersi po i miedzy karmieniami, odpoczynek). Kontakt z lekarzem gdy objawy nie ustępują w ciągu 24 godzin.

Postępowanie w przypadku trudności z karmieniem piersią

W przypadku matek z uszkodzonymi brodawkami, niemowlęciem z nieprawidłowymi przyrostami masy ciała, matek z trudnościami w przystawieniu dziecka do piersi należy wdrożyć postępowanie stosowne do stwierdzonego problemu.

Odpoczynek

Ponieważ zmęczenie matki jest częstym czynnikiem predysponującym do rozwoju zapalenia piersi, personel medyczny powinien zachęcać matki do wypoczynku.

Higiena

Streptococcus aureus jest częstszym patogenem kolonizującym skórę i środowisko szpitalne oraz powodującym zapalenie piersi i ropnie piersi, stąd zalecana odpowiednia higiena i częste mycie rąk.
Również laktatory mogą być źródłem bakterii prowadzących do zapalenia piersi stąd istotna jest właściwa dezynfekcja sprzętu laktacyjnego.

Źródło

1. Waldenström U, Aarts C. Duration of breastfeeding and breastfeeding problems in relation to length of postpartum stay: A longitudinal cohort study of a national Swedish sample. Acta Paediatr 2004;93:669–676

2. Foxman B, D'Arcy H, Gillespie B, et al. . Lactation mastitis: Occurrence and medical management among 946 breastfeeding women in the United States. Am J Epidemiol 2002;155:103–114

3. Amir LH, Forster DA, Lumley J, et al. . A descriptive study of mastitis in Australian breastfeeding women: Incidence and determinants. BMC Public Health 2007;7:62.

4. Amir L.H:, ABM Clinical Protocol #4: Mastitis, Revised March 2014, BreastfeedMed, 2014 Jun 1; 9(5): 239–243.

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje