Zapalenie ucha środkowego u dzieci - czy zawsze jest potrzebny antybiotyk

Ostre zapalenie ucha środkowego - jak powstaje

Ostre zapalenie ucha środkowego jest jedną z najczęstszych chorób infekcyjnyh u małych dzieci. Najczęściej występuję u dzieci w przedziale wiekowym 6-24 mż. U około 20% dzieci może występować nawracające zapalenie ucha środkowego. Do objawów ostrego zapalenia środkowego ucha manifestowanych u starszych dzieci należą:

ból ucha, zwłaszcza w nocy, w pozycji leżącej - występuje tylko u 50-60% dzieci,
podwyższona temperatura ciała,
bóle głowy,
niedosłuch o różnym nasileniu,
nadwrażliwość ucha na pociąganie,
bolesność skrawka ucha u niemowląt,
wymioty,
złe samopoczucie.

U małych dzieci, nie komunikujących się, objawem zpalenia ucha środowego może być szarpanie ucha, pocieranie ucha, trzymanie się za ucho, zaburzenia rytmu snu.

Do czynników, które sprzyjają rozwojowi zapalenia ucha środkowego należą:

wiek poniżej 6 lat,
palenie tytoniu w domu,
karmienie sztuczne w okresie niemowlęcym,
uczęszczanie dziecka do żłobka i przedszkola.

Najważniejsze w rozpoznaniu zapalenia ucha jest badanie otoskopowe ucha.

Zapalenie ucha nie jest spowodowane przewianiem ucha, dlatego zakładanie czapki nie chroni dziecka przed zapaleniem ucha. Czynnikami poprzedzającymi zapalenie ucha jest najczęściej infekcja wirusowa, rzadziej bakteryjna, powodująca katar i obrzęk śluzówek nosa. Katar i nieżyt nosa prowadzą do dysfunkcji trąbki słuchowej. Trąbka słuchowa to mały kanalik pomiędzy jamą nosową a uchem środkowym, który służy do wentylacji ucha środkowego. Zamknięcie trąbki słuchowej zapoczątkowuje zmiany prowadzące do zapalenia ucha środkowego. W uchu środkowym zaczyna gromadzić się wysięk, który może ale nie musi ulec zakażeniu bakteryjnemu. Dlatego w leczeniu zapalenia ucha podstawowe postępowanie to leczenie przeciwbólowe i obkurczające śluzówkę nosa, a nie antybiotyk. Antybiotyk będzie skuteczny w bardziej zaawansowanej postaciach zapalenia ucha, gdy dojdzie do ropnego zapalenia ucha. We wstępnej fazie zapalenia ucha skuteczne jest leczenie p/bólowe i p/zapalne oraz obkurczające śluzówkę nosa. Samo podanie antybiotyku bez leczenia p/bólowego, p/zapalnego i obkurczającego śluzówkę nosa może okazać się nieskuteczne.

Leczenie ostrego zapalenia ucha srodkowego

Wiele przypadków ostrego zapalenia ucha środkowego wiąże się z bólem. Antybiotykoterapia nie zapewnia uśmierzenia bólu w pierwszej dobie leczenia. Uważa się, że nawet u 30% dzieci w wieku do 2 lat, ból utrzymuje się przez okres nawet 7 dni od włączenia antybiotykoterapii. Natomiast leki p/bólowe eliminują ból w ciągu 24 godzin. Dlatego leki te należy stosować niezależnie od tego czy włączono antybiotykoterapię, czy nie. U dzieci do leczenia przeciwbólowego można włączyć ibuprofen i paracetamol.

Jeśli lekarz wdroży antybiotyk, lekiem pierwszego rzutu powinna być amoksycylina. Jeśli dziecko było leczone amoksycyliną w ciągu ostatnich 30 dni lub po amoksycylinie nawracało zapalenie ucha środkowego, lekiem z wyboru powinna być amoksycylina z kwasem klawulanianowym.

Wg Amerykańskiej Akademii Pediatrii antybiotyk powinno zastosowac się w przypadkach:

1. ostrego zapalenia ucha środkowego potwierdzonego badaniem otoskopowym u dziecka w wieku 6 mż lub starszego w przypadku umiarkowanego lub poważnego bólu ucha przez co najmniej 48 godzin przy współistniejącej wysokiej temperaturze ciała 39 stopni i powyżej.

2. w obustronnym zapaleniu ucha środkowego u dzieci w wieku poniżej 24 miesięcy, bez ciężkich objawów przedmiotowych i podmiotowych (tj.z łagodnym bólem ucha trwającym krócej niż 48 godzin, z temperaturą poniżej 39°C)

W pozostałych przypadkach w zależności od stanu dziecka można zastosować antybiotykoterapię lub obserwację:

1. w przypadku jednostronnego OZUŚ u dzieci w wieku od 6 do 23 miesięcy i powyżej 24 mż bez poważnych objawów przedmiotowych i podmiotowych (tj.z łagodnym bólem ucha przez mniej niż 48 godzin, temperaturą poniżej 39°C) lekarz w zależności od stanu klinicznego dziecka może wdrożyć antybiotykoterapię lub zastosować obserwację bez antybiotykoterapii. W przypadku stosowania obserwacji lekarz powinien wdrożyć antybiotykoterapię, jeśli stan dziecka ulegnie pogorszeniu lub nie nastąpi poprawa w ciągu 48–72 godzin od wystąpienia objawów.

Jak zapobiegać zapaleniu ucha środkowego

1. Szczepić siebie i dzieci. Najczęstszą przyczyną bakteryjnego zapalnia ucha jest bakteria Streptococcus pneumoniae i Haemophilus influenzae. Obie te bakterie są odpowiedzialne za 70% bakteryjnych zapaleń ucha. Istnieją szczepienia ochronne uodporniające dziecko przeciwko tym dwóm bakteriom.

2. Udrażniać nos poprzez odpowiednią pielęgnację nosa w czasie zapalenia nosogardzieli (oczyszczanie nosa odpowiednimi aspiratorami, podawanie kropli obkurczających śluzówkę jamy nosowej).

3. Hartować dzieci. Odporności dziecka nie kształtujemy podając dziecku kolejne syropy "na odporność". Odporność kształtujemy przez stosowanie zdrowych nawyków. Dziecko trzymane "pod kloszem", w sterylnym domu, które rzadko wychodzi na spacer, niezależnie od liczby wypitych syropów "na odporność" będzie chorowało.

Przeczytaj też Czy czapka chroni przed zapaleniem ucha

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje