Banki mleka kobiecego - korzyści i ryzyko związane z istnieniem banków

Karmienie naturalne to złoty standard żywienia noworodków i małych dzieci. Mleko matki uznawane jest za idealne źródło składników odżywczych zapewniające optymalne zdrowie niemowlęcia.Kiedy mleko własnej matki jest niedostępne WHO, Amerykańska Akademia Pediatrii i UNICEF rekomendują mleko od dawczyń jako najlepszą alternatywę dla dzieci z małą urodzeniowa masą ciała.

Korzyści z karmienia piersią są bezsprzeczne zarówno dla dziecka jak i matki.

O korzyściach wynikających z karmienia piersią można przeczytać tutaj Dlaczego warto karmić piersią.

Pokarm kobiecy cechuje się unikalnym składem, który jest zmienny i dostosowuje się do aktualnych potrzeb dziecka. Żadna mieszanka mleczna nie zmieni swojego składu w odpowiedzi na zapotrzebowanie dziecka w danym momencie.

Więcej o zmienności pokarmu kobiecego możesz przeczytać tutaj O zmienności mleka ludzkiego - dlaczego mleko ludzkie jest unikalne dla dziecka.

Istnieją jednak sytuacje, kiedy pomimo wszystkich korzyści płynących z karmienia mlekiem ludzkim, matka nie może karmić swoim pokarmem dziecka. W takich sytuacjach możemy podać dziecku mieszankę modyfikowaną ale znacznie lepszym rozwiązaniem jest podanie mleka z banku mleka kobiecego. Banki mleka kobiecego to placówki umożliwiające karmienie naturalnym pokarmem dzieci, które z przyczyn medycznych lub losowych nie mogą być karmione mlekiem własnej mamy. Banki mleka kobiecego zajmują się profesjonalnie pozyskiwaniem mleka kobiecego od dawczyń, jego przechowywaniem a następnie dystrybucją mleka do potrzebujących dzieci lub ośrodków zajmujących się opieką nad dziećmi, które potrzebują mleka kobiecego.

Historia banków mleka kobiecego

Pierwszy bank mleka kobiecego powstał w 1909 roku w Wiedniu. Wkrótce po Wiedniu, w Boston Floating Hospital otwarto pierwszy bank mleka w Stanach Zjednoczonych. Obecnie banki mleka kobiecego działają w ponad 60 państwach świata, w Polsce zaś funkcjonuje 16 banków mleka kobiecego. 19 maja każdego roku obchodzony jest Światowy Dzień Darowizny Mleka Ludzkiego. Zasady pobierania, przechowywania i dystrybucji mleka od dawczyń reguluje Europejskie Stowarzyszenie Banków Mleka Kobiecego.

Korzyści ze stosowania mleka z banku mleka kobiecego

Udowodniono, że mleko od dawczyń przynosi korzyści zdrowotne w zapobieganiu martwiczego zapalenia jelit i poprawie tolerancji pokarmowej u wcześniaków. Nieliczne prace naukowe wskazują na korzystny wpływ mleka dawczyń na inne problemy zdrowotne, w tym na sepsę. Nie udokumentowano natomiast korzyści ze stosowania mleka od dawczyń dla zdrowych niemowląt urodzonych w terminie.

Czy mleko od dawczyń jest zawsze pasteryzowane lub poddane obróbce cieplnej

Wytyczne w większości krajów na świecie zalecają pasteryzację mleka dawczyń metodą Holdera w temperaturze 62,5°C przez 30 minut. Ale są wyjątki od tej reguły. W Norwegii oraz w niektórych bankach mleka kobiecego w Niemczech używa się mleka niepasteryzowanego. Dawczynie mleka są badane co trzy miesiące na obecność wirusa HIV, kiłę, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz wirusa cytomegalii. Każda butelka jest testowana na obecność bakterii. Jeśli mleko od dawczyń jest niepasteryzowane, dopuszcza się w nim tylko bardzo małą liczbę bakterii będących komensalami skóry. Surowe mleko zawiera pełną ilość bioaktywnych związków np. lipazy, lizozymu, laktoferyny.

Jaki wpływ na skład mleka kobiecego ma pasteryzacja Holdera

W 2016 roku dokonano metaanalizy prac dotyczących wpływu pasteryzacji mleka kobiecego metodą Holdera na jego skład mleka . Wyniki wpływu pasteryzacji metodą Holdera na zawartość makroskładników i mikroskładników są niejednoznaczne. W analizowanych pracach użyto różnej metodyki co może tłumaczyć niejednoznaczność wyników.

1. Zawartość energii

Obecne dowody nie potwierdzają hipotezy o istotnej zmianie spożycia energii w wyniku karmienia niemowlęcia pasteryzowanym, a nie surowym mlekiem kobiecym.

2. Zawartość białka

Większość doniesień wskazuje na to, że pasteryzacja metodą Holdera nie wpływa na zawartość białka w mleku ludzkim. Statystycznie istotną redukcję stwierdzono jedynie w dwóch badaniach.

3. Zawartość lipidów

Badania są niejednoznaczne. Jedne wskazują na istotną redukcję stężenia tłuszczów w mleku po pasteryzacji, inne nie wykazują takiej zależności.

4. Zawartość laktozy

Dotychczasowe dowody wskazują na stabilność laktozy w mleku pasteryzowanym.

5. Zdolność antyoksydacyjna

Zdolność antyoksydacyjna mleka pasteryzowanego wydaje się być zachowana.

Pasteryzacja wpływa również na wartość biologiczną mleka kobiecego.

1. Zawartość immunoglobulin

Wyniki doniesień wskazują, że jednym z bardziej szkodliwych skutków pasteryzacja metodą Holdera jest redukcja wszystkich klas immunoglobulin, prawdopodobnie z powodu złożonej struktury tych cząsteczek.

2. Laktoferyna

Laktoferyna jest białkiem wiążącym żelazo, które zmniejsza dostępność wolnego żelaza wymaganego przez bakterie zależne od żelaza, dzięki czemu laktoferyna hamuje rozmnażanie tych bakterii. Badania wskazują na zmniejszenie jej stężenia w zakresie od 35% do 90 % normy.

3. Lizozym

Stężenie lizozymu zostało obniżone po pasteryzacji w kilku badaniach, z procentem wahającym się od 20% do 85%.

4. Inne enzymy

Całkowitą degradację (zarówno pod względem stężenia, jak i aktywności enzymatycznej) stwierdzono w przypadku lipazy lipoproteinowej i lipazy zależnej od soli żółciowych. Aktywność amylazy została częściowo zachowana. Kliniczne znaczenie zmienności aktywności enzymatycznej tych białek nadal wymaga zbadania. Nie można jednak wykluczyć tezy o zmniejszeniu wchłaniania składników odżywczych przez podanie pasteryzowanego zamiast surowego mleka kobiecego, zwłaszcza w zakresie trawienia lipidów.

5. Cytokiny

Cytokiny to składniki immunomodulujące. Obecne w pokarmie kobiecym wykazują działanie przeciwzapalne. Stężenie różnych cytokin obecnych w surowym mleku było zmienne po pasteryzacji. Wykazano różną dla różnych klas termostabilność. Stężenie niektórych cytokin np. IL7 i IL 8 uległo podwyższeniu.

6. Hormony

Stwierdzono, że stężenie insuliny, adiponektyny i erytropoetyny uległy znacznemu obniżeniu po pasteryzacji.

Adiponektyna jest białkiem produkowanym przez komórki tłuszczowe – głównie obwodowej tkanki tłuszczowej. Bierze udział w metabolizmie glukozy i tłuszczów, wywierając korzystny wpływ na ich regulację. Wpływa na kontrolę apetytu, działa ochronnie na nabłonek naczyń krwionośnych wykazując działania antymiażdżycowe.Spadek stężenia adiponektyny – hipoadiponektynemia, jest czułym wskaźnikiem poprzedzającym rozwój otyłości, nadciśnienia tętniczego, zmian naczyniowych, insulinooporności i cukrzycy typu 2 u dorosłych i dzieci.

7. Witaminy Dotychczasowe badania wykazują, że obniżeniu ulegają stężenia witamin rozpuszczalnych w wodzie, zwłaszcza witaminy C, natomiast witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są względnie termostabilne.

8. Cynk

Stężenie cynku nie ulega istotnym zmianom po procesie pasteryzacji ale wydaje się, że biodostępność wyraźnie zmniejsza się.

Dawczynie mleka kobiecego

Dawczynią mleka kobiecego może zostać każda kobieta, która karmiąc własne dziecko, zdecyduje się oddać własny pokarm na potrzeby innych dzieci. Przed rozpoczęciem współpracy dawczyni musi mieć wykluczoną infekcje

HIV
kiłę
wzw typu B i C
CMV

W okresie współpracy dawczyni nie może:

palić,
pić alkoholu
wypijać codziennie dużej ilości napojów zawierających kofeinę
przyjmować określonych leków,
chorować na choroby przewlekłe
chorować na gruźlicę,
leczyć się hormonem zrostu.

Ryzyko związane z istnieniem banków mleka kobiecego

Coraz łatwiejsza dostępność mleka kobiecego od dawczyń z banków mleka kobiecego może prowadzić do wykorzystania mleka kobiecego od dawczyń jako produktu gotowego do spożycia łatwiejszego do zdobycia niż żmudna praca nad wczesną stymulacją laktacji prowadzącą do zapewnienia dziecku mleka własnej matki.

Dlatego priorytetem zawsze powinno być wspieranie matek w dostarczaniu ich dzieciom własnego mleka. Karmienie mlekiem własnej mamy jest tym istotniejsze, że pasteryzacja powoduje zmiany w składzie mleka kobiecego, które obniżają wartość biologiczną mleka pasteryzowanego.

Banki mleka nieformalne

W internecie można znaleźć wiele ogłoszeń o sprzedaży mleka kobiecego. Idea odsprzedawania za pieniądze tego co natura dała za darmo jest znana bowiem już od starożytności i jak poniższe przykłady pokazują kwitnie nadal.

"Witam.

Sprzedam mleko matki. Urodziłam 27 luty 2020 w 31tc wcześniaka w .....W związku z tym moja pociecha była ze mną w szpitalu ponad miesiąc, karmiona sondą a ja ściągałam pokarm laktatorem. Pokarmu było b. dużo więc Pani laktacyjna zaproponowała mi żebym oddawała mleko do banku mleka. Zgodziłam się i miałam badaną krew i próbkę mleka. Wyszło wszystko ok. Od 9 kwietnia jestem w domu i dalej mam nadmiar pokarmu a przez korona wirusa bank mleka nie przyjmuje mleka z zewnątrz. Także wolę mleko sprzedać niż wylać do zlewu. Mój nr tel 535......"

Witam !

Mam na imię A... i od ponad miesiąca jestem szczęśliwą mamusią. Nie karmię swojej córeczki Oli piersią (z powodu źle wykształconych brodawek), dlatego odciągam pokarm dla niej laktatorem. Moja Oleńka zjada dziennie ok. 700 ml pokarmu, a ja odciągam go sobie prawie 2 litry dziennie. Jak łatwo się domyślić - resztę wylewam - a szkoda, bo przecież nie mam nic zdrowszego dla dziecka w tym okresie. Dlatego mamy, które mieszkają w.... zachęcam do współpracy. W szpitalu położna powiedziała mi, że dziecko może pić mleko od innej matki - zawsze to zdrowsze niż modyfikowane. Mamy zainteresowane zapraszam na priv.

Pozdrawiam A... !

To tylko dwa z wielu ogłoszeń jakie można znaleźć w internecie o sprzedaży mleka kobiecego. Przestrzegam jednak przed nabywaniem takiego mleka.

Nie mamy bowiem wiedzy na temat

1. Stylu życia mamy karmiącej. Nie wiemy czy taka pani nie pali papierosów, nie pije alkoholu, nie stosuje środków odurzających.

2. Nie znamy sytuacji epidemiologiczno-środowiskowej mamy i otoczenia mamy oferującej swoje mleko. Nie wiemy czy matka oferująca swoje mleko nie jest nosicielka wirusa HIV, wzw typu B i C.

3. Nie znamy nawyków żywieniowych matki karmiącej.

4. Nie znamy przebytych i aktualnych chorób matki sprzedającej swoje mleko.

Źródło

1. Mirriam Tyebally Fang , Laurence Grummer-Strawn , Yuyun Maryuningsih , Nikola Biller-Andorno : Human milk banks: a need for further evidence and guidance. VOLUME 9, ISSUE 2 , E104-E105, FEBRUARY 01, 2021

2. Pasqua Piemontese , Domenica Mallardi , Nadia Liotto , Chiara Tabasso , Camilla Menis , Michela Perrone , Paola Roggero & Fabio Mosca : Macronutrient content of pooled donor human milk before and after Holder pasteurization. BMC Pediatrics volume 19, Article number: 58 (2019)

3. L eva Jura Paulaviciene , Arunas Liubsys , Audrone Eidukaite , Alma Molyte , Laima Tamuliene , Vytautas Usonis : The Effect of Prolonged Freezing and Holder Pasteurization on the Macronutrient and Bioactive Protein Compositions of Human Milk. Breastfeeding Medicine Vol. 15, No 9.

4. Chiara Peila , Guido E. Moro , E nrico Bertino , L aura Cavallarin , Marzia Giribaldi , Francesca Giuliani , F rancesco Cresi , Alessandra Coscia . The Effect of Holder Pasteurization on Nutrients and Biologically-Active Components in Donor Human Milk: A Review. Nutrients 2016, 8(8), 477.

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje