Jak suplementować profilaktycznie witaminę D3 - najnowsze wytyczne z 2023 roku

Witamina D3 pełni wiele funkcji w oragniźmie. Główną rolą jest udział w gospodarce wapniowo-fosfornowej ale to nie jest jedyna jej funkcja. Dowiedz się z artykułu jaka jest rola witaminy D3 w organizmie, w których produktach spożywczych można ją znaleźć i jak suplementować witaminę D3 w poszczególnych grupach wiekowych.

Spis treści

Rola witaminy D3

Suplementacja Witaminy D3 wg najnowszych wytycznych

Suplementacja w grupach wiekowych - noworodki donoszone i niemowlęta

Suplementacja w grupach wiekowych - dzieci 1-10 lat

Suplementacja w grupach wiekowych - dorośli 19-65 lat

Suplementacja w grupach wiekowych seniorzy >65-75 lat oaz osoby z ciemna karnacją skóry

Suplementacja w grupach wiekowych - seniorzy >75 lat

Suplementacja u kobiet w ciąży i w czasie laktacji

Wcześniaki urodzone w <32 tygodnia ciąży

Wcześniaki urodzone W 33.-36. tygodnia ciąży

Źródła witaminy D3

Zawartość witaminy D3 w niektórych produktach spożywczych

Rola witaminy D3

Reguluje gospodarkę wapnia i fosforanów – niedobór prowadzi do krzywicy.
Wspomaga proliferację i różnicowanie komórek należących do układu immunologicznego.
Indukuje apoptozę (apoptoza oznacza śmierć komórki) komórek nowotworowych i spowalnia ich namnażanie. Istnieje związek między niskim stężeniem witaminy D3 w surowicy a zwiększonym ryzykiem nowotworów (między innymi okrężnicy, piersi, jajnika, prostaty, trzustki, skóry, guzów mózgu, nerek, szpiczaka mnogiego, białaczki).
Wpływa pozytywnie na mechanizmy odporności u człowieka, wykazuje silne działanie immunomodulacyjne, odgrywa zasadniczą rolę w procesach odporności przeciwzakaźnej, w przebiegu ostrych i przewlekłych procesów zapalnych, jak również w chorobach z autoagresji . Istnieje związek między niskim stężeniem witaminy D3 a zwiększeniem ryzyka wystąpienia chorób o podłożu immunologicznym takich, jak stwardnienie rozsiane astma oskrzelowa, nieswoiste choroby zapalne jelit, toczeń rumieniowaty układowy, w tym autoimmunizacyjnych zaburzeń endokrynnych (cukrzyca typu 1, choroba Addisona, choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa, autoimmunologiczne zespoły niedoczynności wielogruczołowej.
Hamuje proces włóknienia w nerkach.
Wykazano zależność między niskim stężeniem witaminy D3 a występowaniem zaburzeń odporności i nawracających infekcji (między innymi gruźlicy i grypy), chorób cywilizacyjnych (w tym nadciśnienia tętniczego i chorób układu sercowo-naczyniowego, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu 2, otyłości), a także zaburzeń psychiatrycznych (depresji, schizofrenii) oraz chorób neurodegeneracyjnych (demencji, choroby Alzheimera, obniżenia funkcji poznawczych.

Suplementacja witaminy D3 wg najnowszych wytycznych

NOWORODKI DONOSZONE I NIEMOWLĘTA

0–6 miesięcy: 400 IU/dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia, również przy karmieniu mieszankami modyfikowanymi.
6–12 miesięcy: 400–600 IU/dobę zależnie od dobowej ilości witaminy D przyjętej z pokarmem.

DZIECI (1–10 LAT)

u zdrowych dzieci w wieku 1-3 lat dawka witaminy D3 powinna być dostosowana do ilości witaminy D dostarczanej wraz z dietą (dzienne zapotrzebowanie to 600 IU/dobę lub 15 μg/dobę). Ponieważ dzieci w tym wieku nie powinny być eksponowane na promieniowanie słoneczne stąd suplementację witaminą D3 należy stosować przez cały rok.
u dzieci zdrowych w wieku 4-10 lat przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15-30 minut w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż jest zalecana i może być stosowana w sposób bezpieczny dla dziecka;
jeżeli dziecko nie przebywa na słońcu lub przebywa ale ze skórą pokrytą wysokimi filtrami przeciwsłonecznymi, zalecana jest suplementacja w dawce 600–1000 IU/dobę, przez cały rok. Przy podaży rekomendowanej dawki witaminy D3 należy uwzględnić podaż witaminy D3 w diecie dziecka. Podaż witaminy D3 podawana w preparatach należy zmniejszyć o szacowana ilość witaminy D3 spożytej w diecie.

MŁODZIEŻ (11–18 LAT)

u zdrowych nastolatków przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 3-45 minut w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna ;
jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 1000–2000 IU/dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

DOROŚLI (19–65 LAT)

u osób zdrowych przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 30-45 minut w godzinach od 10.00 do 15.00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna;
jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja w dawce 800–2000 IU/dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

SENIORZY (>65–75 LAT) ORAZ OSOBY Z CIEMNĄ KARNACJĄ SKÓRY

z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej suplementacja przez cały rok w dawce 1000–2000 IU/dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.

SENIORZY (>75 LAT)

z uwagi na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej witaminy D3 oraz potencjalnie obniżoną absorpcję z przewodu pokarmowego i zmieniony metabolizm witaminy D3 suplementacja przez cały rok w dawce 2000–4000 IU/dobę, w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie.

KOBIETY W CZASIE CIĄŻY I LAKTACJI

kobiety w okresie prokreacji i planujące ciążę powinny mieć zagwarantowaną odpowiednią podaż witaminy D3, taką jak w ogólnej populacji osób dorosłych, jeżeli to możliwe pod kontrolą 25(OH)D w surowicy;
po potwierdzeniu ciąży suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą 25(OH)D w surowicy, tak aby utrzymać stężenie optymalne w granicach >30–50 ng/ml;
jeżeli oznaczenie witaminy 25(OH)D nie jest możliwe, zalecane jest stosowanie witaminy D3 w dawce 2000 IU/dobę, przez cały okres ciąży i laktacji.

WCZEŚNIAKI URODZONE < 32. TYGODNIA CIĄŻY

Jeśli możliwe jest żywienie drogą przewodu pokarmowego, należy suplementować witaminę D3 w dawce 800 IU/dobę(20 μg/dobę) od pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia doustnego w trakcie 1. m.ż.
Od 2. m.ż. w dostosowaniu dawki D3 należy uwzględnić ilość witaminy D dostarczaną z dietą. Suplementacja powinna być monitorowana poprzez oznaczanie stężenia 25(OH)D we krwi, zarówno w trakcie hospitalizacji (pierwsze oznaczenie po 4 tygodniach od wdrożenia suplementacji),jak i ambulatoryjnie.
Dawka witaminy D3 ≥ 1000 IU/dobę (25 μg/dobę) może zwiększać ryzyko przedawkowania witaminy D, szczególnie u noworodków z urodzeniową masą ciała < 1000 g.

WCZEŚNIAKI URODZONE W 33.-36. TYGODNIA CIĄŻY

Suplementacja cholekalcyferolem w dawce 400IU/dobę (10 μg/dobę) jest zalecana od 1. d.ż., niezależnieod sposobu karmienia.

Zgodnie z rekomendacjami z 2023 roku stężenie optymalne witaminy D3 mieści się w zakresie 30-50 ng/ml

Stężenie witaminy D3 powyżej 50 ng/ml i poniżej 30 ng/ml wymaga korekty postępowania i dawkowania witaminy D3.

Większość witaminy D3 wytwarzana jest w organizmie człowieka w skórze pod wpływem promieni słonecznych. Szacuje się, że synteza skórna może być naturalnym źródłem nawet 80–100% dziennego zapotrzebowania na witaminę D3. W Polsce synteza skórna witaminy D3 może być efektywna od maja do września w godzinach 10.00-15.00. W tym czasie kąt padania promieni słonecznych jest najodpowiedniejszy do uruchomienia skórnej syntezy witaminy D3. W takich warunkach ekspozycja 18% powierzchni ciała przez około 15 minut, co odpowiada odsłoniętym przedramionom i podudziom zapewnia syntezę powinna spowodować syntezę około 2000-4000 IU/dobę. Dla porównania ekspozycja blisko 100% ciała dorosłego człowieka przez 15 minut prowadzi do wytworzenia nawet 10000 IU/ml. Nie opublikowano badań, które wykazałyby możliwość skórnej syntezy witaminy D3 w stężeniach toksycznych ponieważ nadmiar witamin D3, która powstaje pod wpływem promieni słonecznych jest metabolizowany do nieaktywnych metabolitów.

Urozmaicona dieta

Kolejnym źródłem witaminy D3 jest dieta ale w warunkach polskich jest ona znacznie mniej efektywnym źródłem witaminy D3 niż synteza skórna. Uważa się, że dieta pokrywa maksymalnie do 20% dobowego zapotrzebowania na witaminę D3. Naturalnym źródłem witaminy D są głównie ryby, w znacznie mniejszym stopniu żółtko jaja, ser żółty, mleko, niektóre grzyby. Pokarm ludzki zawiera jedynie 1,5-8 IU/100ml. W przypadku, gdy matka suplementuje witaminę D3 u siebie, zawartość witaminy D3 w jej pokarmie zwiększa się do około 20 IU/100ml ale nadal dostarczana dziecku z pokarmem własnej mamy ilość witaminy D3 jest niewystarczająca i wymaga suplementacji u dziecka.

Zawartość witaminy D3 w niektórych produktach spożywczych

węgorz świeży - 1200 IU/100 g

łosoś świeży dziki 600–1000 IU/100 g

śledź w oleju 808 IU/100 g

śledź marynowany 480 IU/100 g

łosoś hodowlany 540 IU/100 g

ryby z puszki 200 j.m./100 g makrela (gotowana/pieczona) 152 j.m./100 g

dorsz świeży 40 IU/100 g

grzyby shiitake 100 IU/100 g

żółtko jajka 54 IU/żółtko

ser żółty 7,6–28 IU/100 g

pokarm kobiecy 1,5–8 IU/100 ml

pokarm kobiecy przy stosowaniu suplementacji witaminą D ~20 IU/100 ml

mleko krowie 0,4–1,2 IU/100 ml

mleko modyfikowane początkowe (0.–6. mż.) 40–60 IU/100 ml

mleko modyfikowane następne (7.–12. mż.) 56–76 IU/100 ml

mleko modyfikowane junior (2.–3. r.ż) 70–80 IU/100 ml

Dziękuję, że przeczytałaś/eś mój artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z wiedzą o zdrowiu, zapraszam do mojego bloga ponownie.

Przeczytaj również Który preparat witaminy D3 wybrać - doradza pediatra

Czy witamina D3 może być toksyczna i zagrażać zdrowiu

Żródło:

Wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia niedoboru witaminy D – aktualizacja z 2023 r. w Polsce. Standardy Medyczne/Pediatria 2023, T. 20, 365-374

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje