Marsz alergiczny - a cóż to takiego

Obserwacje kliniczne wykazały, że objawy alergiczne występują u dzieci w pewnej określonej kolejności. Zjawisko to nosi nazwę "marszu alergicznego" i klinicznie objawia się manifestacją alergii w obrębie różnych narządów, przy czym rodzaj narządu, którego dotyka alergia zależny jest od wieku dziecka. Marsz alergiczny jest powodowany zarówno przez czynniki genetyczne jak i środowiskowe, które powodują nieprawidłową odpowiedź układu immunologicznego. Jako pierwsza, już u niemowląt, manifestuje się alergia pokarmowa, przy czym może ona manifestować się objawami ze strony przewodu pokarmowego i/lub skóry. Wraz z wiekiem chorego ustępuje nadwrażliwość na pokarmy a alergia ewoluuje w kierunku astmy oskrzelowej i alergicznego nieżytu nosa.

Marsz alergiczny u dzieci - etapy

Wiek 0-6 miesięcy

dominują objawy żołądkowo-jelitowe, mogą pojawić się objawy ze strony skóry

Wiek 7-12 miesięcy

objawy wyprysku atopowego ale występują jeszcze objawy żołądkowo-jelitowe

2-3 rok życia

astma wczesnodziecięca

4–7 rok życia

alergiczny nieżyt nosa

8–14 rok życia

astma oskrzelowa i alergiczny nieżyt nosa

Okres niemowlęcy

U dzieci karmionych piersią najczęściej obserwuje się uczulenie na BMK, jajo kurze, soję i gluten.
Postać żołądkowo-jelitowa jest jedną z pierwszych manifestacji alergii i objawia się
- bólami brzucha
- niechęcią do przyjmowania pokarmów
- biegunkami
- zaparciami
- obecnością krwi w stolcu
- wymiotami
- ulewaniem
Po 3 miesiącu życia, ale częściej w drugiej połowie pierwszego roku, pojawia się wyprysk atopowy, przy równocześnie zmniejszającym się nasileniu dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Początkowo (do 2 rż) skórne zmiany alergiczne pojawiają się na twarzy, wyprostnych częściach kończyn, u nasady płatków usznych, tułowiu. Skóra jest sucha z tendencją do lichenizacji. Objawem towarzyszącym zmianom skórnym jest silny świąd.

Wyprysk alergiczny na tułowiu u niemowlęcia

Plakowate zmiany alergiczne na wyprostnej częśći ramienia u niemowlęcia

Dzieci starsze

U dzieci starszych (do 12 rż) skórne zmiany alergiczne pojawiąją się w zgięciach stawowych i w końcu u młodzieży i osób dorosłych zmiany występują symetrycznie na twarzy, szyi, w okolicy obręczy barkowej, na dłoniach. Nie każdy pacjent przechodzi przez wszystkie fazy choroby.W badaniu Gustaffson i wsp u 45% dzieci chorych pierwsze objawy pojawiają się przed 6 miesiącem życia, u 60% przed ukończeniem 1 roku życia, a u 90% przed ukończeniem 5 roku życia. Po okresie wyprysku alergicznego u 45% dzieci chorych stwierdzono występowanie alergicznego nieżytu nosa a u 43% astmę oskrzelową przy czym im bardziej był nasilony wyprysk alergiczny, tym częściej u dzieci z nasilonym wypryskiem pojawiała się astma oskrzelowa i alergiczny nieżyt nosa. Do rozwoju tych chorób nie doszło tylko u dzieci z najłagodniejszymi postaciami wyprysku atopowego, dlatego sformułowano wniosek, że stopień nasilenia wyprysku atopowego stanowi ryzyko następowego rozwoju astmy oskrzelowej i alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Obserwacje kliniczne pokazują więc, że uczulenie na alergeny pokarmowe we wczesnym dzieciństwie jest czynnikiem ryzyka uczulenia na alergeny inhalacyjne w późniejszym okresie życia.

Zmiany alergiczne w zgięciach stawowych

Alrgia oddechowa - Po ukończeniu 2 roku życia dzieci stają się wrażliwe na alergeny wziewne takie jak roztocza kurzu domowego, sierść psa i kota czy pyłki traw. Mogą one zaostrzać przebieg atopowego zapalenia skóry, jeśli dziecko nie wyrosło z azs – tym samym nasilają uporczywy świąd i suchość skóry. Jednocześnie dołączają się objawy typowe dla alergii wziewnej takie jak kaszel, częste infekcje, katar , kichanie, zatkany nos oraz łzawienie i swędzenie oczu.

Wykazano, że alergia na jajo kurze w okresie niemowlęcem, zwłaszcza jeśli towarzyszy jej wyprysk alergiczny, predysponuje do wystąpienia alergii w obrębie układu oddechowego. W wielu doniesieniach wskazuje się na fakt, iż narażenie na mniejsze stężenia alergenu stanowi czynnik ryzyka, natomiast działanie ochronne miałyby wykazywać duże stężenia alergenu . Podobne doiesienia dotyczą alergenu kota. Z doniesień niektórych autorów wynika, że jeżeli dzieci od urodzenia przebywają w pomieszczeniach, w których przebywają zwierzęta, w większości przypadków wykształcają tolerancję immunologiczną na alergeny zwierzęce. Badania kliniczne alergicznego nieżytu nosa i astmy oskrzelowej wykazują częstsze występowanie nadreaktywności oskrzeli i astmy u chorych z nieżytem nosa. Pozwalają też domniemywać, że alergia w obrębie górnych dróg oddechowych jest krokiem do potencjalnego rozwoju astmy oskrzelowej.

Czy można zatrzymać marsz alergiczny

W większości przypadków alergia pokarmowa u dzieci ma charakter przemijający i ustępuje w ciągu pierwszych lat życia, co jest wynikiem nabywania tolerancji na pokarmy. Część dzieci z alergią na białka mleka krowiego uczula się jednak na nowe pokarmy.

Przeczytaj wiecej o tym jak zapobiegać alergii u dzieci w artykule Jak zapobiec alergii i astmie u dziecka - wyjaśnia pediatra

Świszczący oddech

Badania wykazały, że ponad jedna trzecia dzieci w wieku 0 do 6 lat miała pzynajmniej jeden epizod świszczącego oddechu. U małych dzieci świszczący oddech najczęściej związany jest z infekcjami wirusowymi, w tym z zakażeniem wirusem RSV. Świszczący oddech w czasie infekcji wirusowych spowodowany jest obrzękiem zmienionej zapalenie błony śluzowej dróg oddechowych i skurczem mięśniówki oskrzeli . Wraz ze wzrostem dzieci i powiększaniem się średnicy oskrzeli oraz poprawą odporności u starszych dzieci, częstość epizodów świszczącego oddechu w czasie infekcji wirusowych wyraźnie zmniejsza się. U części dzieci epizody świszczącego oddechu mogą jednak występować poza okresami infekcji by po pewnym czasie rozwinąć się w pełnoobjawową astmę. U tych dzieci można jednak retrospektywnie potwierdzić występowanie dodatniego wywiadu alrgicznego, wyprysku alergicznego oraz objawów mogących sugerować występowanie astmy już we wczesnym okresie życia.

Źródło

1. M. Wanat-Krzak, R. Kurzawa: Atopowe zapalenie skóry – pierwsza manifestacja kliniczna. Terapia, 11 (2004), pp. 47-56

2. D. Gustafsson, O. Sjöberg, T. Foucard: Development of allergies and asthma in infants and young children with atopic dermatitis: a prospective follow up to 7 years of age. Allergy, 55 (2000), 240-245

3. Grażyna Swincow, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska: Symptomatologia chorób alergicznych u dzieci – marsz alergiczny. Pediatria Polska. Volume 85, Issue 2, March–April 2010, Pages 141-147

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje