Neofobia żywieniowa - czy jeszcze norma, a może już patologia

Co to jest neofobia żywieniowa

Neofobia żywieniowa definiowana jest jako lęk przed spożywaniem nowej i nieznanej żywności. Neofobia żywieniowa inaczej neofobia pokarmowa lub wybiórczość pokarmowa to również lęk przed spożywaniem żywności wcześniej akceptowanej, ale podanej w nowej nieznanej formie, którą dziecko traktuje jako nową. Choć neofobia pokarmowa klasyfikowana jest jako zaburzenie w żywieniu dziecka zwane "wybiórczym jedzeniem" czyli wybiórczością pokarmową, to jednak traktowana jest jako zjawisko fizjologiczne, mające znaczenie ochronne dla dziecka. Uważa się, że zjawisko neofobii żywieniowej ma chronić dziecko przed spożywaniem potencjalnie szkodliwych rzeczy i roślin.

Okres neofobii żywieniowej przypada na 2-5 rok życia i występuje nawet u 50-70% dzieci. Neofobia żywieniowa może pojawić się już u niemowląt, które w trakcie prób rozszerzania diety nie akceptują niczego, co nie jest mlekiem. Niektórzy autorzy twierdzą, że może neofobia żywieniowa dotyczyć również starszych dzieci, a nawet w skrajnych przypadkach dorosłych. Uważa się, że najchętniej dzieci spożywają nowe produkty w pierwszym roku życia. W tym wieku dzieci z reguły chętnie akceptują nowe smaki, są otwarte na próbowanie i kosztowanie nowych posiłków. Natomiast najbardziej wrażliwy okres dla neofobicznych zachowań wobec jedzenia obserwuje się u dzieci przed ukończeniem 2 roku życia. Uważa się, że występowanie neofobii żywieniowej jest niezależne od płci. Neofobię żywieniową należy odróżnić od dzieci wybrednych, które unikają pokarmów nowych nieznanych, ale również tych, które są znane dziecku, ale smakowo nieakceptowane.

Neofobia pokarmowa poprzez niską akceptowalność nowych pokarmów może doprowadzić do:

diety nisko zróżnicowanej, niezbilansowanej, która nie zaspokaja pełnego zapotrzebowania szybko rosnącego dziecka na składniki odżywcze,
ze względu na niezbilansowaną dietę, ostatecznie neofobia żywieniowa może doprowadzić do upośledzonego wzrostu i rozwoju dziecka.

Badania wykazały, że wybiórczość pokarmowa prowadzi głównie do ograniczonego spożycia warzyw, owoców, mięsa i nabiału.

Bardzo ważne jest by odróżnić czy dziecko jest typem "niejadka", czy też manifestowane przez niego objawy należy zakwalifikować do neofobii żywieniowej.

"Niejadek"

z reguły akceptuje i mniej lub bardziej chętnie spożywa powyżej 30 produktów,
jeśli dziecko odmawia spożycia danej potrawy, wynika to z jego niechęci w danym momencie, a nie z lęku przed jego spożyciem,
dziecko chętnie je kiedy jest głodne, a nie wtedy gdy dorośli uważają, ze powinno jeść,
objawy zmniejszają się wraz z wiekiem dziecka.

Objawy neofobii żywieniowej

dziecko akceptuje niewielką liczbę posiłków, często kilka lub kilkanaście,
jedzenie wywołuje u dziecka stres i lęk, dziecko potrafi nie jeść mimo, że jest głodne jeśli oferujemy mu nieakceptowane budzące lęk pokarmy,
neofobia żywieniowa jako etap rozwojowy jest zjawiskiem przejściowym i ustępuje z wiekiem.

Przyczyny neofobii żywieniowej

uwarunkowania genetyczne,
czynniki środowiskowe, takie jak:
- sposób odżywiania się matki zwłaszcza w czasie ciąży i karmienia piersią- matki, które mają pełną dietę, spożywają pokarmy powszechnie rzadko akceptowane przez dzieci w czasie ciąży i karmienia piersią, rzadziej mają dzieci z neofobicznymi zachowaniami,
- sposób żywienia dziecka we wczesnym okresie życia,
- kształtowanie nawyków żywieniowych,
- temperament i osobowość dziecka- badania potwierdzają częstsze występowanie neofobii żywieniowej u dzieci nieśmiałych i niestabilnych emocjonalnie.

Jak nie dopuścić do neofobii żywieniowej oraz postępować z dzieckiem, u którego obecna jest neofobia żywieniowa

Nie traktuj jedzenia jako kary lub nagrody.
Utrzymaj miłą atmosferę w czasie posiłku, nie karm dziecka na siłę.
Podawaj posiłki w małych ilościach o ustalonych porach. Można pozostawić posiłek w zasięgu rączki dziecka, bez konieczności podawania go dziecku.
Przygotowuj posiłki w zabawny sposób.
Proponuj wielokrotnie niechciane pokarmy, nie częściej niż co 3-4 dni, w różnych potrawach, o różnej konsystencji i wyglądzie. Badania pokazują, że skutecznym w akceptacji nowych posiłków może okazać się proponowanie wielokrotne tego samego produktu nawet kilka- kilkanaście razy.
Nowe pokarmy podawaj ze znanymi i lubianymi przez dziecko posiłkami.
Wspólne przygotowuj posiłki ze starszymi dziećmi.
Dostosuj wielkość porcji do potrzeb dziecka, duże porcje też mogą przerażać.
Pozwalaj dziecku na kosztowanie niewielkich objętości jedzenia z talerza rodziców.
Zgadzaj się na spożywanie posiłku przez dziecko rękami. Dotykanie pokarmów i możliwość wyboru często zachęca dzieci do próbowania.
Próbę skosztowania nowego pokarmu nagradzaj pochwałą lub wspólną zabawą.
Nie zmuszaj dziecka do jedzenia, ani nie karaj go za nie zjedzony posiłek. Zachęcaj dziecko do próbowania nowych smaków, ale nie zmuszaj dziecka do jedzenia. Nie karm dziecka na siłę. Łyżeczka w rękach niereagujących na sygnały dziecka rodziców może być groźna.
Nie opóźniaj rozszerzania diety i wprowadzania do diety dziecka posiłków stałych. W czasie rozszerzania diety szczególny nacisk należy położyć na warzywa, zwłaszcza te niesłodkie, jak brokół, kalafior. Należy też wprowadzać przyprawy, w tym cebule, czosnek, imbir, zioła. Dieta powinna być bardzo różnorodna. Kiedyś jedna z mam opowiedziała mi o swoim niepokoju związanym z odmową jedzenia przez dziecko zupy. Ta zupa była bardzo różnorodna, składała się z wielu warzyw. Ale codziennie była ugotowana z tych samych składników i tak samo smakowała.Po miesiącu takiego żywienia dziecko odmówiło jedzenia tego posiłku. Posiłki powinny mieć różną konsystencję i różny smak. Nie mogą ciągle tak samo smakować.
Od początku rozszerzania diety wprowadzaj posiłki o różnej konsystencji. Badania pokazują, że nadmiernie długie podawanie papek, bez żadnych grudek, zwiększa ryzyko neofobii żywieniowej.
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia neofobii pokarmowej u dziecka już w ciąży a potem w czasie karmienia piersią jedz pokarmy, które często są nieakceptowane przez dzieci np brokuły, kapusta, pietruszka, seler itp.

Przeczytaj też Już jest ... Nowy schemat żywienia niemowląt 2021 - Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci

Masz wątpliwości co do stanu swojego dziecka - udzielam teleporad dla pacjentów z całej Polski - więcej informacji na temat udzielanych przeze mnie teleporad znajdziesz tutaj.

https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/neofobia-zywieniowa-zaburzenie-czy-etap-w-rozwoju-dziecka/

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i do kontaktu

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje