Co to jest responsywne karmienie i dlaczego warto karmić responsywnie swoje dziecko

W Polsce z ust do ust przekazywany jest mit o niemożności przekarmienia dziecka karmionego piersią. Ale czy słyszałaś pojęcie karmienia responsywnego. Jeśli nawet słyszałaś takie pojęcie to czy wiesz co to jest karmienie responsywne.

Z poniższego artykułu dowiesz się

1. Czym jest a czym nie jest karmienie responsywne

2. Karmienie responsywne a karmienie na żądanie

3. Jak być czułym na wysyłane do Ciebie przez Twoje dziecko niewerbalne sygnały głodu i sytości

4. Jakie są oznaki głodu u niemowlą

5. Jakie są objawy sytości u niemowląt

6. Co to jest karmienie niewrażliwe lub niereagujące

7. Jakie są korzyści z responsywnego żywienia

8. Jak ćwiczyć responsywne karmienie

Czym jest a czym nie jest karmienie responsywne

Karmienie resposnywne to nic innego jak karmienie z wykorzystaniem dwukierunkowej relacji między Tobą a Twoim dzieckiem. Koncepcja karmienia responsywnego opiera się na pozytywnych, wspólnych interakcjach między dzieckiem a rodzicem. Dziecko wysyła do rodziców różne sygnały. Twoim zadaniem jest prawidłowe odczytanie i reakcja na te sygnały. Jeśli Twoje dziecko wysyła do Ciebie sygnały głodu, Ty powinnaś zacząć karmić swoje dziecko. Ale jeśli Twoje dziecko zacznie wysyłać sygnały świadczące o tym, że już jest najedzone, zakończ karmienie dziecka. Reagowanie na sygnały wysyłane przez dziecko nazywa się responsywnym karmieniem (reagującym, wrażliwym lub elastycznym) i jest to świetny sposób, aby pomóc dziecku w uzyskaniu zdrowego startu w dorosłe życie. Podejdź do karmienia dziecka w ten sposób. Ty zapewniasz dziecku odpowiednie jedzenie w odpowiednim czasie a dziecko decyduje czy je zje i ile zje.

Karmienie responsywne a karmienie na żądanie

Zarówno w karmieniu na żądanie jak i w karmieniu responsywnym matka karmi zawsze gdy dziecko jest głodne. Powinna przestać gdy dziecko najadło się. I choć nie ma żadnego konfliktu między karmieniem na żądanie a karmieniem responsywnym, to jednak w wielu przypadkach karmienie na żądanie jest karmieniem niereagującym albo niewrażliwym (to przeciwieństwo karmienia responsywnego) ponieważ matki mylnie odczytują każdy niepokój czy płacz dziecka jako potrzebę jedzenia. Karmienie na żądanie powinno oznaczać karmienie zawsze gdy dziecko jest głodne. I karmienie responsywne oznacza to samo czyli karmienie zawsze gdy dziecko jest głodne. Jednak ani karmienie na żądanie, ani karmienie responsywne nie oznacza karmienia zawsze gdy dziecko płacze. Jednak powszechnym jest reagowanie matek na każdy płacz dziecka przystawieniem do piersi lub choć rzadziej, podaniem butelki. Jednak nie każdy płacz oznacza głód. Stąd matki karmiące na żądanie często przekarmiają dziecko mylnie interpretując każdy niepokój dziecka jako potrzebę jedzenia. Pierś (ale nie butelka) często traktowana jest również jako smoczek uspokajacz gdy dziecko płacze bo przecież dziecka karmionego piersią rzekomo nie można przekarmić. To wszystko powoduje, że w mojej praktyce więcej niemowląt karmionych piersią cierpi z powodu nadwagi i otyłości niż dzieci na mieszankach modyfikowanych. Pierś podaje się bezkarnie z różnych powodów. Tylko jednym z wielu powodów podania dziecku piersi jest głód dziecka. Mamo wiedz i pamietaj, że odruch ssania jest silnym odruchem uspokajającym. Dlatego niezależnie od przyczyny niepokoju, dziecko przystawione do piersi na pewien czas uspokoi się. Ale to wcale nie oznacza, że uspokoiło się bo chciało jeść. To oznacza, że zastosowanie silnie uspokajającego odruchu ssania spowodowało ukojenie dziecka. A zatem karmienie na żądanie nie jest tożsame z karmieniem zawsze gdy dziecko płacze. A karmienie responsywne to tak naprawdę prawidłowo realizowane karmienie na żądanie.

Bądź czuła na wysyłane do Ciebie przez Twoje dziecko niewerbalne sygnały głodu i sytości

Małe dziecko potrafi już w sposób werbalny powiedzieć Ci, że jest głodne lub że nie chce już jeść. Podobnie starsze dzieci potrafią już swoje potrzeby werbalizować, choć często mylą prawdziwy głód z nudą i innymi emocjmi. Twoim zadaniem jest reagowanie na wysyłane przez Twoje dzieci sygnały głodu i sytości. Najtrudniej jest odczytać niewerbalne sygnały wysyłane przez niemowlęta. Jednak właściwe relacje, jakie z całą pewnością masz ze swoim dzieckiem, pozwolą Ci na właściwe odczytanie sygnałów wysyłanych przez Twoje dziecko. Kiedy reagujesz na sygnały zaspokojenia głodu wysyłane przez malucha utrwalasz naturalny regulator apetytu występujący u dziecka. Innymi słowy pozwalasz mu na wykorzystanie wrodzonej umiejętności reagowania na zaspokojenie głodu w postaci zaprzestania jedzenia.

Jeśli nie dajesz dziecku przekąski, o którą prosi pod pozorem głodu, bo właśnie zjadło cały obiad, pomagasz mu nabyć właściwych nawyków żywieniowych pod postacią jedzenia jako reakcji na głód a nie zachciankę czy zabijanie nudy. To pozwala dziecku odróżnić jedzenie z powodu głodu od jedzenia emocjonalnego lub spowodowanego nudą. To właśnie emocjonalne jedzenie jest najczęstszą przyczyną niewłaściwych nawyków związanych z jedzeniem. By utrwalić właściwe nawyki żywieniowe u dziecka, ich naukę musisz zacząć od pierwszych dni. Dlatego pierwsze czego musisz się wyzbyć to przekonanie, że dziecka karmionego piersią nie da się przekarmić i karmić dziecko gdy jest głodne ale nie po to by je uspokoić.

Reaguj na wysyłane sygnały przez Twoje dziecko

Karmienie responsywne można podzielić na dwa etapy. Pierwszy to wysłanie sygnału związanego z odżywianiem , etap drugi to reakcja rodziców na ten sygnał.

Oznaki głodu i sytości u niemowląt

Niemowlęta nawet jeśli jeszcze nie potrafią mówić, mają różne sposoby, by powiedzieć Ci, kiedy są głodne i kiedy są najedzone.

Wczesnymi objawami głodu są:

Rozglądanie się.
Szukanie piersi, zwłaszcza po nawet delikatnym podrażnieniu policzka.
Wysuwanie języka, mlaskanie, cmokanie.
Niespokojne poruszanie rączkami i nóżkami.
Wkładanie paluszków i rączek do buzi.
Starsze dziecko zaciska pięści na brzuszku

Późne oznaki głodu

Kręcenie się
Marudzenie
Jeśli dziecko nie zacznie być karmione, zaczyna płakać.

Pamiętaj jednak, że płacz nie zawsze oznacza głód. Dziecko może płakać bo potrzebuje Twojej bliskości ale nie piersi, odczuwa dyskomfort a nawet nudzi się. Nie zaspokajaj każdego płaczu jedzeniem. Płacz jest późną oznaką głodu. Dziecko, które płacze z głodu wcześniej pokazywało wczesne oznaki głodu.

Więcej o objawach głodu u niemowlęcia możesz przeczytać w tym artykule Objawy głodu u noworodka i niemowlęcia

Objawy sytości u niemowląt

Dziecko zmniejsza tempo ssania lub przestaje ssać
Dziecko wypluwa sutek
Dziecko (starsze) zaczyna się rozpraszać przy karmieniu, zwracać bardziej uwagę na otoczenie
Dziecko zaczyna odsuwać głowę od łyżeczki, piersi .
Dziecko zasypia przy jedzeniu.
Starsze dziecko może odsuwać łyżeczkę, zaciskać usta, potrząsać głową, bawić się jedzeniem a nawet nim rzucać. Może też powiedzieć "nie".

Co to jest karmienie niewrażliwe lub niereagujące

Karmienie niewrażliwe lub niereagujące to przeciwieństwo karmienia responsywnego. Niestety karmienie niewrażliwe (niereagujące) jest powszechne. Mit o braku możliwości przekarmienia dziecka karmionego piersią to przejaw karmienia niereagującego. To karmienie dziecka zawsze gdy płacze, niezależnie od tego dlaczego płacze. To również brak reakcji na objawy sytości wysyłane przez niemowlę, to brak analizy, że dziecko nie może być głodne skoro skończyło ssać pierś 20 minut temu, a płacze z innego powodu niż głód. To w końcu próba uspokojenia każdego płaczu poprzez przystawienie dziecka do piersi lub podanie butelki niezależnie od tego czy dziecko jest głodne, czy też nie.

Karmienie niewrażliwe lub niereagujące może mieć dwie postacie

1. Karmienie w czasie gdy rodzic jest nieobecny przy dziecku lub nie zajmuje się dzieckiem. To np. niemowlę, które leży w łóżeczku z butelką podpartą przez ręczniki, kocyki lub pieluszki, by butelka nie mogła się wysunąć z buzi dziecka. To samotnie jedzące dziecko podczas gdy Ty bawisz się smartfonem.

2. Karmienie, w czasie którego rodzic ignoruje sygnały sytości wysyłane przez dziecko lub nie analizuje zachowań dziecka - dziecko prosi o przekąskę bo twierdzi, że jest głodne, choć właśnie skończyło jeść obiad. Matka daje dziecku tą przekąskę bo dziecko twierdzi, ze jest głodne- to przykład karmienia niewrażliwego.

Ignorowanie sygnałów sytości najczęściej występuje u niemowląt. To przystawianie do piersi dziecka każdorazowo gdy płacze, bo przecież dziecka karmionego piersią nie można przekarmić. To karmienie z butelki do jej całkowitego opróżnienia, choć dziecko już od co najmniej 20 mililitrów wysyła sygnały sytości.To podawanie łyżeczką zupki do uzyskania pustego słoiczka choć dziecko już broni się przed łyżeczką. Przykłady można by mnożyć jeszcze długo. To jedzenie "za babcię" i "za dziadka" by pyszny kotlecik nie zmarnował się. Rodzice często zmuszają dzieci do jedzenia. I dlatego łyżeczka w rękach niereagujących na wysyłane przez dziecko sygnały może być groźna. I tu można mówić o przewadze karmienia metodą BLW (ang. Baby Led Weaning) nad karmieniem łyżeczką. Pamiętam ze swojej praktyki roczne dziecko, które bało się łyżeczki. choć wcześniej tą łyżeczką pięknie jadło. Strach pojawił się w wyniku postępowania opiekunki, która na siłę podawała dziecku zupki ze słoiczka, by nie zmarnowały się. Po kilku takich sesjach karmienia na siłę, dziecko na widok łyżeczki zaczynało głośno płakać, wyrywać się i odwracać głowę. Potrzeba było wielu tygodni by dziecko ponownie przekonało się do łyżeczki.

Z drugiej strony zdarza się, że rodzice nie reagują na głód dziecka. Zdarzyło mi się już udzielać porady w sytuacji, w której noworodek nie osiągnął urodzeniowej masy ciała przez 4 tygodnie a mimo to rodzice ściśle wydzielali za małe porcje mleka w butelce i restrykcyjnie regulowali odstępy między karmieniami, by dziecko się nie przejadło. Takie zachowanie może prowadzić do uraty kontroli nad głodem i apetytem, w konsekwencji tego do przejadania się głodzonych dzieci, gdy to jedzenie staje się w końcu dostępne. Ograniczanie jedzenia może doprowadzić do niedożywienia.

Jakie są korzyści z responsywnego żywienia

Kiedy dziecko jest karmione w sposób responsywny:

Pomagasz dziecku rozwinąć długoterminowe zdrowe nawyki żywieniowe
Zmniejszasz ryzyko nadwagi u Twojego dziecka w późniejszym wieku
Pomagasz dziecku nauczyć się wewnętrznej samoregulacji i kontrolowania jedzenia i emocji. Uczysz je, że głód zaspokajamy jedzeniem a sytość oznacza zakończenie jedzenia.
Nawiązujesz więź z dzieckiem

Jak ćwiczyć responsywne karmienie

Karm dziecko w przyjaznej atmosferze, wyeliminuj wszelkie bodźce rozpraszające uwagę dziecka (telewizor, tablet, telefon) tak byś jako rodzic mógł obserwować sygnały wysyłane przez dziecko.
Reaguj na wysyłane przez dziecko sygnały głodu i sytości. Jeśli Twoje dziecko wysyła sygnały sytości, natychmiast zaprzestań karmienia.
Bądź czułym opiekunem w czasie karmienia.

Konsekwencje zdrowotne karmienia niewrażliwego (niereagującego)

Jeśli nie reagujesz w czasie karmienia na wysyłane przez dziecko sygnały głodu i sytości uniemożliwiasz swojemu dziecku nabycie umiejętności regulowania apetytu.
Wielokrotne ignorowanie sygnałów sytości wysyłanych przez Twoje dziecko, uczy je przejadania się.
Dzieci, które nie radzą sobie z regulacją swojego apetytu częściej przejadają się i jedzą w reakcji na nudę lub emocje.
Dzieci, które we wczesnym dzieciństwie są przekarmiane, w dorosłym życiu częściej chorują na otyłość, nadciśnienie i cukrzycę.

A ZATEM DZIECKO KARMIONE PIERSIĄ MOŻNA PRZEKARMIĆ A KONSEKWENCJE PRZEWLEKŁEGO PRZEKARMIANIA PIERSIĄ W OKRESIE NIEMOWLĘCTWA MOGĄ UJAWNIAĆC SIĘ W OKRESIE DOROSŁOŚCI.

Pamiętaj: Dzięki responsywnemu karmieniu pozwalasz dziecku decydować. To ułatwi Twojemu dziecko osiągnąć zdrowy wzrost i rozwój.

Obejrzyj film o karmieniu responsywnym (możliwość ustawienia napisów w języku polskim)

Przeczytaj też

Otyłość u dzieci karmionych piersią – odległe konsekwencje

Czy można przekarmić dziecko karmione wyłącznie piersią

Żródło

https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/baby/feeding-nutrition/Pages/Is-Your-Baby-Hungry-or-Full-Responsive-Feeding-Explained.aspx

https://jillcastle.com/childhood-nutrition/responsive-feeding/

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i kontaktu.

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga