Czy bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym mogą spowodować choroby alergiczne

Co to jest mikrobiota jelitowa

Mikrobiota jelitowa to bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym. Ma ona wpływ nie tylko na kondycję jelit, ale również na szeroko pojęte zdrowie człowieka. W ostatnich latach lawinowo wzrasta liczba osób cierpiących na choroby alergiczne. Szacuje się, że nawet 1/3 ludzi zamieszkujących kraje rozwinięte może chorować na alergie. Do takiego stan rzeczy przyczynia się styl życia z preferencją, z jednej strony wysokiej higienizacji otoczenia a z drugiej duże zanieczyszczenie środowiska, częsta antybiotykoterapia czy spożywanie produktów spożywczych wysoko przetworzonych. Badania ostatnich lat pokazują też, że noworodki urodzone drogą cięcia cesarskiego w przyszłości mają zwiększone ryzyko chorób alergicznych. Wszystkie powyższe czynniki wpływają na tzw. mikrobiotę jelitową, czyli skład bakterii zamieszkujących przewód pokarmowy. W jelitach bytuje nawet 4000 różnych bakterii. Część tych bakterii ma potencjał chorobotwórczy i może powodować u człowieka złe samopoczucie i określone zaburzenia chorobowe, a część nie tylko nie powoduje chorób, ale wręcz pozytywnie wpływa na zdrowie człowieka.

Kształtowanie się mikrobioty jelitowej

Na skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego mają wpływ rodzaj porodu, wiek ciążowy po urodzeniu, środowisko rodzinne, dieta, choroby, stres, styl życia, higiena otoczenia, stosowanie antybiotyków. Wykazano, że u dzieci chorujących na alergię, w przewodzie pokarmowych jest mniejsza różnorodność bakterii i jest mniej korzystnych dla zdrowia bakterii z rodzaju bifidobakterii, pałeczek kwasu mlekowego oraz bakterii Bacteroides.

Flora bakteryjna przewodu pokarmowego (mikrobiota jelitowa) zaczyna kształtować się już w życiu płodowym. Długo uważano, że zdrowy płód rodzi się jałowy. Badania ostatnich lat wykazały, że jest to nieprawda. Początkowa kolonizacja bakteryjna rozpoczyna się już w życiu płodowym. Są to pojedyncze bakterie, które dostają się do płodu drogą krwi matki i łożyska. Poród drogami i siłami natury to czas intensywnej kolonizacji przewodu pokarmowego noworodka bakteriami z dróg rodnych matki i jej przewodu pokarmowego. W przypadku porodu naturalnego dolne partie przewodu pokarmowego noworodka kolonizują się w pierwszej dobie życia bakteriami z rodzaju Escherichia, Enterococcus, Staphylococcus i Lactobacillus. W kolejnych dobach u dzieci karmionych piersią zaczynają dominować bakterie korzystne dla zdrowia kwasu mlekowego z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. U dzieci urodzonych drogą cięcia cesarskiego w przewodzie pokarmowym dominują pałeczki okrężnicy oraz bakterie ze środowiska szpitalnego, a nie pałeczki kwasu mlekowego. Udowodniono, że u dzieci urodzonych za pomocą cięcia cesarskiego częściej występują biegunki w pierwszym roku życia, atopowe zapalenie skóry (AZS), astma i otyłość. Pałeczki kwasu mlekowego dominują u niemowląt karmionych piersią do momentu rozszerzania diety. Wtedy zwiększa się różnorodność flory bakteryjnej przewodu pokarmowego niemowląt i zaczyna ona przypominać florę bakteryjną występującą u dorosłych.

Antybiotyki to kolejny czynnik mający olbrzymi wpływ na mikrobiotę jelitową. Antybiotykoterapia zaburza mikrobiotę jelitową nawet na 1-2 lata, a niektóre badania mówią nawet o 4 latach. Już w 2018 roku wykazano, że u dzieci, które w pierwszych 2 latach życia otrzymują antybiotykoterapię, częściej występuje alergiczny nieżyt nosa, wyprysk alergiczny, alergie pokarmowe, astma i świszczący oddech. Wykazano też, że dzieci, które w pierwszych dwóch latach życia zażywały antybiotyk cztery razy lub więcej, były średnio o 10% cięższe niż ich rówieśnicy, którzy nie mieli kontaktu z antybiotykiem.

Dieta w pierwszym roku życia stanowi kolejny czynnik mający wyraźny wpływ na skład mikrobioty jelitowej. Szczególne znaczenie odgrywa karmienie piersią. U dzieci karmionych piersią dominują pałeczki kwasu mlekowego, które wykazują korzystny wpływ na zdrowie ludzkie, podczas gdy u niemowląt karmionych mieszankami modyfikowanymi skład mikrobioty jelitowej jest bardziej rożnorodny, a liczba pałeczek kwasu mlekowego jest znacznie mniejsza w porównaniu z dziećmi karmionymi piersią. Wykazano też, że w grupie dzieci, które w pierwszych 3 miesiącach życia były karmione wyłącznie mieszankami modyfikowanymi, dwukrotnie częściej w pierwszych 3 latach życia występuje astma oskrzelowa, w porównaniu z dziećmi karmionymi piersią.

Wpływ mikrobioty jelitowej na zdrowie człowieka

Wpływ nieprawidłowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego (dysbiozy) na rosnące niemowlę może przejawiać się biegunkami, zakażeniami, kolkami, zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego. Wykazano jednak, że dysbioza powoduje zaburzenia nie tylko w krótkim czasie po zadziałaniu czynnika ją zaburzającego, ale ma również długofalowy wpływ na nasze zdrowie.

Odległy wpływ dysbiozy przejawia się zwiększonym ryzykiem wystąpienia alergii, chorób autoimmunologicznych, nietolerancji pokarmowej, zaburzeń trawienia, zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, w tym zespołu jelita drażliwego, autyzmu, otyłości, cukrzycy, zaburzeń psychicznych, w tym napadów lęku i depresji, a nawet chorób nowotworowych.

Kształtowanie prawidłowych nawyków w żywieniu, unikanie niepotrzebnej antybiotykoterapii, dążenie do porodów drogami i siłami natury oraz kamienie piersią to długofalowa inwestycja w zdrowie.

Masz wątpliwości co do stanu swojego dziecka - udzielam teleporad dla pacjentów z całej Polski - więcej informacji na temat udzielanych przeze mnie teleporad znajdziesz tutaj.

Przeczytaj też

Znaczenie flory bakteryjnej przewodu pokarmowego dla rozwoju dziecka

Czy cięcie cesarskie jest korzystne dla noworodka - odpowiada pediatra

Potrzebujesz wizyty domowej, porady laktacyjnej lub teleporady - zapraszam do zapoznania się z moją ofertą i do kontaktu

Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga

Kontakt

Lekarz pediatra neonatolog

Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com

Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655

W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.

Specjalizacje