Ostre zapalenie górnych dróg oddechowych oraz ostre zapalenie ucha środkowego należą do najczęstszych chorób wieku dziecięcego. Szczyt zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych i ostre zapalenie ucha środkowego występuje między 6. a 24. miesiącem życia. Co najmniej jeden incydent zapalenia gardła i górnych dróg oddechowych przechodzi do 5 rż każde dziecko. Ale dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli, zwłaszcza w pierwszym roku edukacji żłobkowo-przedszkolnej, mogą chorować na zapalenia górnych dróg oddechowych w sezonie nawet 8-12 razy.
Konsekwencją nawracających zakażeń górnych dróg oddechowych i ucha środkowego jest duża absencja chorobowa dziecka w żłobku/przedszkolu i rodziców w pracy, możliwość przejścia ostrego zapalenia ucha środkowego ucha w przewlekłe zapalenie ucha środkowego oraz wszelkie inne konsekwencje związane z nawracającymi paciorkowcowymi zapaleniami gardła i stosowaną antybiotykoterapią. Zbyt częsta antybiotykoterapia powoduje selekcję szczepów bakteryjnych opornych na szereg powszechnie stosowanych antybiotyków co w konsekwencji doprowadziło już do wyselekcjonowania bakterii opornych na wszystkie dostępne na rynku antybiotyki. Antybiotykoterapia zaburza również florę przewodu pokarmowego, która w dużej części odpowiedzialna jest za nasze zdrowie. Mając na uwadze skutki zdrowotne i ekonomiczne częstych infekcji górnych dróg oddechowych i ucha środkowego warto zastanowić się nad możliwością zapobiegania w/w infekcjom.
Jedną z możliwości zapobiegania zakażeniom górnych dróg jest stosowanie bakterii probiotycznych. Takim szczepem probiotycznym jest bakteria Streptococcus salivarius K12 odkryta przez profesora Johna Tagga z Nowej Zelandii, który przez ponad 30 lat poszukiwał odpowiedzi na pytanie dlaczego jedne dzieci chorują a inne nie chorują na zakażenia górnych dróg oddechowych..
Naukowiec pobierał wymazy z gardła dzieciom i analizował je pod kątem mikrobiologicznym. W jamie ustnej u dziecka z numerem dwunastym, które od ponad sześciu lat nie chorowało na infekcje ucha, gardła i nosa stwierdził obecność szczepu Streptococcus salivarius K12, który został zawarty w preparacie Entitis.
Badania wykazały, że szczep ten wytwarza unikalne i niezwykle silne w działaniu cząsteczki zwane Bacteriocyn-Like Inhibitory Substances (BLIS), zdolne zahamować rozwój chorobotwórczych bakterii w obrębie jamy ustnej i ucha środkowego. Wykryty przez profesora Johna Tagga szczep bakteryjny Streptococcus salivarius K12 posiada naturalnie jedynie 2% ludzi. Udało się jednak ten szczep wyizolować i zastosować w preparatach probiotycznych.
S. salivarius K12 ma udowodnione działanie antagonistyczne wobec bakterii Streptococcus pyogenes, które spowodowane jest wydzielaniem przez ten szczep dwóch białek bakteriobójczych – saliwarycyny A2 i saliwarycyny B. W innych badaniach wykazano również, że szczep ten hamuje rozwój takich patogennych bakterii jak Haemophilus influenzae, S. pneumoniae i Moraxella catarrhalis, również w wyniku wydzielania wspomnianych powyżej bakteriocyn.
Od czasu wykrycia przeprowadzono liczne badania i obserwacje kliniczne mające na celu wykazanie skuteczności (lub jej braku) szczepu Streptococcus salivarius K12 w zapobieganiu zakażeniom górnych dróg oddechowych i zapaleniom ucha środkowego. Tylko w 2019 i 2020 opublikowano ponad 100 badań dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa probiotycznych preparatów zawierających szczep Streptococcus salivarius K12.
W badaniu Marini i współpracowników wykazano w 12 miesięcznej obserwacji, że w grupie 50 dzieci, które przez 90 dni stosowały preparaty probiotyczne zawierające szczep Streptococcus salivarius K12 wystąpiło ogółem 169 zapalnych epizodów gardłowo-migdałkowych w porównaniu z 333 epizodami w grupie, w której nie stosowano preparatów probiotycznych. W badaniu nie stwierdzono działań niepożądanych szczepów probiotycznych.
Di Pierro z kolei na podstawie obserwacji 48 dzieci wykazał, że codzienne stosowanie BLIS K12 wiąże się z jednoczesnym i utrzymującym się zmniejszeniem częstości występowania nawrotów choroby paciorkowcowej gardła. Co więcej, korzyści dla dzieci mogą również obejmować zmniejszenie liczby chorób niezwiązanych z chorobą paciorkowcową gardła, w tym zapalenia tchawicy, wirusowe zapalenia gardła, nieżytu nosa, grypy, zapalenia krtani, ostre zapalenia ucha środkowego i zapalenia jelit.
Ciekawymi badaniami są badania Patra K i wsp. W badaniach tych wykazano, że Streptococcus salivarius K12 hamuje wzrost Streptococcus agalactiae (GBS). Streptococcus agalactiae to bakteria często kolonizująca pochwę u ciężarnych kobiet, która może spowodować ciężką sepsę u noworodka. Obserwacje wykazujące antagonistyczny wpływ Streptococcus salivarius K12 na Streptococcus agalactiae wyglądają obiecująco i mogą się przyczynić do zmniejszenia stosowanej w okresie okołoporodowym antybiotykoterapii u kobiet skolonizowanych Streptococcus agalactiae.
Opublikowano jeszcze wiele innych badań potwierdzających skuteczność zastosowaniu szczepu streptococcus salivarius K12 w zapobieganiu infekcjom górnych dróg oddechowych. Wadą tych badań były małe grupy dzieci, w większości badań kilkudziesięcioosobowe oraz duże błędy w konstrukcji badań.
W swojej praktyce często polecam profilaktyczne stosowanie preparatu Entitis zawierającego szczep Streptococcus salivarius K12. Wielu rodziców bardzo pozytywnie ocenia skuteczność tego preparatu, twierdząc że dziecko uprzednio chorujące co 2 tygodnie, po zastosowaniu preparatu Entitis ze szczepem probiotycznym Streptococcus salivarius K12 potrafi uczęszczać do przedszkola w sezonie infekcyjnym przez 2-3 miesiące bez infekcji wymagających pozostania w domu. Mimo powszechnego zalecania pereparatów ze szczepami probiotycznymi, zdarzyło mi się jedynie, że dwie mamy zgłosiły, że każdorazowo, gdy podawały preparat zawierający szczep Streptococcus salivarius K12, dzieci zaczynały chorować na zapalenie gardła.
WAŻNE
W czasie stosowania preparatów probiotycznych do gardła nie wolno stosować antybiotyków (bakteria probiotyczna jest wrażliwa na antybiotyki) ani żadnych miejscowych leków przeciwbakteryjnych np. Tantum Verde. Preparat należy podać przed najdłuższą przerwą bez jedzenia i picia. W praktyce preparat najczęściej podaje się przezd snem, jeśli dziecko nie je i nie pije w nocy. Spożycie posiłku lub płynu w krótkim czasie po zastosowaniu preparatu spowoduje spłynięcie wraz z pożywieniem lub napojem bakterii do żołądka. A nam zależy by bakterie skolonizowały gardło. Preparaty probiotyczne zawierające szczepy Streptococcus salivarius K12 nie wpływają na odporność. Nie podnoszą odporności. Ich działanie polega na kolonizacji gardła szczepami niechorobotwórczymi, które działają antagonistycznie w stosunku do szczepów bakterii, które są chorbotwórcze.
Podstawowymi preparatami które polecami pacjentom jest Entitis. U niemowląt często polecam Orogerminę, która jest łatwiejsza w zastosowaniu (spray do gardła), która zawiera szczep Streptococcus salivarius 24SBM i Streptococcus oralis 89a. Na rynku istnieje też preparat Rinogermina. Jest to spray do nosa. Zarówno Orogerminę jak i Rinogermine po rozpuszczeniu należy przechowywać w lodówce.
Przecytaj też: Jak mądrze hartować dzieci - radzi pediatra
Moje dziecko często ma rozpoznawaną anginę - czy zawsze jest to angina wymagająca antybiotyku
Czy gorączka u dziecka jest wskazaniem do podania antybiotyku - pediatra radzi
1. Marini G et all: Pilot study to explore the prophylactic efficacy of oral probiotic Streptococcus salivarius K12 in preventing recurrent pharyngo-tonsillar episodes in pediatric patients. Int J Gen Med. 2019; 12: 213–217.
2. Di Pierro F et all: Positive clinical outcomes derived from using Streptococcus salivarius K12 to prevent streptococcal pharyngotonsillitis in children: a pilot investigation. Drug Healthc Patient Saf. 2016; 8: 77–81.
3. Patras A et all: Streptococcus salivarius K12 Limits Group B Streptococcus Vaginal Colonization. Infect Immun. 2015 Sep;83(9):3438-44
Więcej interesujących porad i informacji o zdrowiu znajdziesz na stronie Spis treści bloga
© 2023 created with afterweb.pl
Wizyty domowe Lublin i okolice
Wizyty domowe w zależności od dyspozycji
godz: 9-18
tel: +48 505 129 655
e-mail: marzena.8921285@gmail.com
Teleporady ( cała Polska )
Poniedziałek - Niedziela
godz: 9-23
tel: +48 505 129 655
W razie braku odbioru telefonu proszę o sms z prośbą o wizytę domową lub teleporadę.
Dr n.med.Marzena Kostuch
Pediatra neonatolog
Wizyty domowe
Lublin i okolice
Teleporady (cała Polska)
Blog o zdrowiu, na którym znajduję się szereg ciekawych informacji przydatnych dla pacjentów